Szacuje się, że w zbożach ozimych występuje ponad 150 pospolitych gatunków chwastów. Skład botaniczny zachwaszczenia w różnych regionach kraju, a nawet na sąsiadujących plantacjach może się jednak znacząco różnić. To jakie gatunki pojawią się w łanie zależy m.in. od warunków glebowo-klimatycznych, sposobu uprawy roli oraz zabiegów pielęgnacyjnych. Największym zagrożeniem dla zbóż są chwasty zimujące, które ze względu na niskie wymagania termiczne rosną do późnej jesieni i często już na przedwiośniu wznawiają wegetację. Pośród nich można wymienić takie chwasty jak: miotła zbożowa, przytulia czepna, chaber bławatek, mak polny, bodziszek drobny oraz fiołek polny. Gatunki te dominują w strukturze zachwaszczenia wielu plantacji przyczyniając się do istotnych strat plonu.
| Substancje czynne wykorzystywane do zwalczania opisanych gatunków przedstawiono na podstawie informacji pochodzących z różnych źródeł literaturowych. Przed zabiegiem należy sprawdzić szczegółowe zalecenia z etykiety stosowanego preparatu! |
Zwalczanie miotły zbożowej w zbożach ozimych
Miotła zbożowa to najpospolitsza trawa zachwaszczająca zboża ozime. Gatunek ten nie ma zbyt wygórowanych wymagań siedliskowych. Najlepiej rozwija się na glebach kwaśnych, umiarkowanie ubogich i nieco wilgotnych. Pierwsze siewki miotły na ogół zaczynają pojawiać się tuż po siewach ozimin, lecz w przypadku niedoboru opadów szczyt wschodów może się przesunąć na wiosnę. Jare formy miotły są jednak znacznie mniej konkurencyjne. Zdaniem prof. Adamczewskiego (IOR-PIB) osobniki zimujące wytwarzają nawet 30 i więcej wiech, a te wschodzące wiosną maksymalnie kilka. Chemiczne zwalczanie miotły zbożowej w zbożach komplikuje coraz częstsze nabywanie przez nią odporności na niektóre substancje czynne m.in. na herbicydy z grupy pochodnych sulfonylomocznika (np. chlorosulfuron, jodosulfuron).
| Przykładowe substancje czynne wykorzystywane do zwalczania / ograniczania wzrostu miotły zbożowej: flufenacet, pinoksaden, beflubutamid, chlorotoluron, jodosulfuron metylosodowy. |
|
| Skuteczne zwalczanie chwastów w zbożach ozimych |
|
Zwalczanie przytulii czepnej w zbożach ozimych
Przytulia czepna najchętniej zasiedla stanowiska żyzne i zasobne w azot. Dzięki haczykowatym włoskom które wytwarza na pędach może przyczepiać się i wspinać na inne rośliny, co prowadzi do wylegania upraw i utrudnień podczas zbioru. Jest to chwast bardzo silnie konkurencyjny. Według niektórych źródeł progiem szkodliwości dla pszenicy jest już obecność 1 egzemplarza przytulii na powierzchni 10 m2 plantacji! Roślina ta ma bardzo niskie potrzeby cieplne. Kiełkuje i rozwija się w temperaturach nieznacznie wyższych od 0ºC, a siewki bez problemu mogą przetrwać silne zimowe mrozy.
| Przykładowe substancje czynne wykorzystywane do zwalczania / ograniczania wzrostu przytulii czepnej: diflufenikan, florasulam, flufenacet + pikolinafen, prosulfokarb. |
|
|
|
Zwalczanie maku polnego w zbożach ozimych
Mak polny jest chwastem rozpowszechnionym na terenie całej Polski. Najrzadziej pojawia się na plantacjach zlokalizowanych w regionie północno-wschodnim. Preferuje stanowiska żyzne i wilgotne, zasobne w wapń, o odczynie zbliżonym do obojętnego. Siewki maku masowo pojawiają się w trakcie dżdżystych jesieni. Jednak chwast ten występując nawet w niewielkim nasileniu może istotnie zakłócić wzrost i rozwoju roślin uprawnych. W badaniach przeprowadzonych w woj. lubelskim ustalono, że 6-10 sztuk maku na m2 plantacji pszenicy spowodowało straty plonu sięgające 17%*.
* na badanych plantacjach oprócz maku występowało również około 10% innych chwastów
| Przykładowe substancje czynne wykorzystywane do zwalczania / ograniczania wzrostu maku polnego: florasulam, metsulfuron metylu, flufenacet + pikolinafen, jodosulfuron metylosodowy. |
Zwalczanie chabra bławatka w zbożach ozimych
Chaber bławatek to gatunek o niewygórowanych wymaganiach siedliskowych. Zasiedla niemal wszystkie typy gleb – najchętniej ubogie w wapń, lekkie, piaszczyste lub piaszczysto-gliniaste. Ze względu, że wytwarza dużą biomasę nadziemną i silne zacienia łan jest bardzo groźnym konkurentem dla upraw. W badaniach przeprowadzonych w IUNG-PIB we Wrocławiu oraz na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie ustalono, że progiem szkodliwości dla pszenicy ozimej jest od 1 do 5 sztuk chabra przypadające na m2 plantacji. W doświadczeniu mikropoletkowym jedna z badanych odmian pszenicy zachwaszczona 5 szt./m2 tego gatunku plonowała aż o 14% gorzej.
| Przykładowe substancje czynne wykorzystywane do zwalczania / ograniczania wzrostu chabra bławatka: florasulam, chlorotoluron, halauksyfen metylu-ArylexTM. |
Zwalczanie bodziszka drobnego w zbożach ozimych
Bodziszek drobny najchętniej zasiedla gleby gliniaste i próchniczne, zasobne w składniki pokarmowe (roślina azotolubna). Ta niepozorna roślina od pewnego czasu staje się coraz większym problemem dla rolników. Na wielu plantacjach dochodzi do wzrostu jego liczebności, a niekiedy nawet do masowego występowania. Osobniki wschodzące jesienią mogą przed nadejściem zimy osiągnąć zaawansowane stadia rozwojowe i wiosenna walka z nimi będzie bardzo trudna. Bodziszek, ze względu na stosunkowo niewielkie rozmiary (10-50 cm) jest najgroźniejszy dla zbóż znajdujących się w wczesnych stadiach rozwojowych.
| Przykładowe substancje czynne wykorzystywane do zwalczania / ograniczania wzrostu bodziszka drobnego: metsulfuron metylu, metrybuzyna + flufenacet, halauksyfen metylu-ArylexTM. |
|
|
|
Zwalczanie fiołka polnego w zbożach ozimych
Fiołek polny to pospolity chwast występujący na wszystkich rodzajach gleb. Jest w dużym stopniu tolerancyjny na warunki siedliskowe, dobrze rozwija się zarówno na stanowiskach zasobnych w składniki pokarmowe o odczynie obojętnym, jak i na mniej żyznych i kwaśnych. Na wielu plantacjach dochodzi do kompensacji tego gatunku, zwłaszcza gdy w płodozmianie dominują zboża. Ze względu, że fiołek ma niewielkie potrzeby termiczne jest szczególnie szkodliwy dla ozimin. W badaniu IOR-PIB fiołek występujący w pszenicy ozimej i jęczmieniu ozimym w nasileniu 50-55 szt./ m2 obniżył plon o kilkanaście %. Na poletkach doświadczalnych silniej zachwaszczonych (ponad 100 sztuk fiołka na m2) straty ziarna w przypadku jęczmienia sięgały 25%, a pszenicy 35%.
| Przykładowe substancje czynne wykorzystywane do zwalczania / ograniczania wzrostu fiołka polnego: diflufenikan, metsulfuron metylu, pendimetalina. |