Papaver rhoeas L.
Nazwa angielska: corn poppy, common poppy, field poppy, red poppy
Rodzina: makowate (Papaveraceae)
Wygląd, cechy szczególne
SIEWKA
Łodyżka podliścieniowa cienka. Liścienie bardzo wąskie (ok. 0,5 mm szerokości), nitkowate, na szczycie zaostrzone, w przekroju poprzecznym okrągławe. Pierwsze 2 liście owalne lub jajowate, na szczycie zaostrzone, kolejna para liści czasami na brzegach z pojedynczymi wycięciami (aktualizacja 21-12-2021).
ROŚLINA DOROSŁA
Mak polny przeciętnie osiąga 20-90 cm wysokości. Liście są pojedynczo lub podwójnie pierzastodzielne. Kwiaty pojedyncze, o czerwonych, okrągławych, zachodzących na siebie płatkach, w nasadzie zazwyczaj z czarną plamą. Na szypułkach długie (do 4 mm) odstające włoski (odmiana rhoeas) lub krótkie (1-2 mm) i przylegające (odmiana strigosum – mak przytulonowłosy). Owoc to kulista lub odwrotnie jajowata torebka (tzw. makówka). Nasiona drobne nerkowate (aktualizacja 01-08-2017).
Okres kwitnienia
głównie maj-lipiec, także jesienią.
Cykl życiowy, biologia
Roślina jednoroczna jara lub zimująca. Średnia produkcja nasion na polach uprawnych to 10 000 – 20 000 sztuk/roślina. Rekordziści (egzemplarze rosnące w optymalnych warunkach) mogą wydać nawet 800 tys. nasion. Elastyczne łodygi maku pod wpływem wiatru wykonują ruchy wahadłowe co ułatwia rozsiewanie diaspor (dodano 12-02-2022). Nasiona po osypaniu wchodzą w stan spoczynku na m.in. 12 tygodni. Na gruntach ornych zachowują żywotność przez około 6-8 lat. W jednym z badań po 6 latach zdolnych do kiełkowania było 7% nasion (dodano 19-05-2018). Krzyżuje się z makiem wątpliwym.
Występowanie, szkodliwość
Najliczniej zachwaszcza zboża i rzepak ozimy. Orientacyjny progi szkodliwości dla zbóż, często podawane w opracowaniach popularnonaukowych, to 10-25 egzemplarzy chwastu na 1m² plantacji (aktualizacja 08-12-2017). Z badań prof. Kapelusznego (1988) wynika, że ekonomiczny próg dla pszenicy ozimej to 6-10 sztuk na 1m² plantacji (dodano 12-08-2017). Najbardziej szkodliwe są egzemplarza zimujące.
Typowe warunki siedliskowe
wskaźnik świetlny: pełne światło
wskaźnik wilgotnościowy: gleby świeże
wskaźnik trofizmu: gleby zasobne
wskaźnik kwasowości gleby: gleby obojętne (6≤ pH <7) (gleby zasadowe (pH>7) [1]
Zwalczanie maku polnego
WRAŻLIWOŚĆ NA HERBICYDY*
np.: amidosulfuron, aminopyralid (dodano 17-08-2023), chlorosulfuron, dikamba, florasulam, fluroksypyr, izoproturon, jodosulfuron metylosodowy, MCPA, mekoprop, metazachlor, metsulfuron metylowy (dodano 20-01-2021), propyzamid, tribenuron metylu.
POZOSTAŁE INFORMACJE
W Polsce w roku 2012 wykryto pierwszy biotyp maku polnego uodporniony na tribenuron metylu (Żuławy Gdańskie, pszenica ozima).
We Francji w roku 2016 stwierdzono osobniki maku polnego odporne jednocześnie na herbicydy z grupy inhibitorów ALS/AHAS (jodosulfuron metylosodowy, mezosulfuron metylowy i metsulfuron metylowy) i syntetycznych auksyn (2,4-D i MCPA), jest to przykład tzw. odporności wielokrotnej (źródło: weedsicence.org) (dodano 16-02-2018).
*Skuteczność herbicydu zależy od wielu czynników m.in. fazy rozwojowej chwastu, dawki i formulacji preparatu. Dlatego informacji dotyczących wrażliwości chwastów na działanie środka chwastobójczego należy zawsze szukać w jego etykiecie.
Przeczytaj także: Nieskuteczny oprysk na chwasty w zbożach ozimych? Może to przez biotypy odporne? |
źródła:
1. Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J., Korzeniak U. 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. Ekologiczne liczby wskaźnikowe roślin naczyniowych Polski. Wyd. Inst. Bot. PAN, Kraków, 183 ss.