chaber bławatek

Centaurea cyanus L.
Nazwa angielska: garden cornflower, cornflower, bachelor’s button.
Rodzina: astrowate (Asteraceae)

Wygląd, cechy szczególne

SIEWKA
Łodyżka podliścieniowa o długości 5-15 mm. Liścienie owalne lub odwrotnie jajowate, do 15 mm długości. Pierwsze liście podługowato-lancetowate, z obu stron pajęczynowato owłosione (dodano 07-11-2019).

ROŚLINA DOROSŁA
Łodyga wzniesiona, mniej więcej w połowie rozgałęziająca się. Liście siedzące, równowąskie lub równowąsko-lancetowate. Łodyga i liście owłosione. Kwiatostan koszyczek. Owoce to jajowate niełupki, bocznie spłaszczone, z jednej strony wytwarzające „pędzelek” ze złocistopomarańczowych szczecinek.

Okres kwitnienia

czerwiec-wrzesień

Cykl życiowy, biologia

Chaber bławatek jest rośliną jednoroczną zimującą lub jarą. Niełupki są rozsiewane przez wiatr, mogą być również roznoszone przez mrówki. Kiełkują z wierzchniej warstwy gleby (maksymalnie 8 cm), najlepiej w temperaturze 10-12ºC (min. 3-5ºC) [2] (aktualizacja 24-12-2018). Wg Wehsarga nasiona chabra w glebach o dobrych właściwościach biologicznych („w czynnej, zdrowej glebie”) mogą zachować zdolność do kiełkowania nie więcej niż 1-2 lata. Bardziej żywotne są w glebach wilgotnych [3].

Z kolei w badaniach przeprowadzonych we Francji minimalna temperatura dla kiełkowania nasion chabra wynosiła tylko 1-2ºC, a optimum zawierało się w przedziale 10-15ºC. Trwałość diaspor w glebie była niska, po 3 latach żywotność utrzymało mniej niż 10% nasion (dodano 09-11-2020).

Występowanie, szkodliwość

Powszechnie występujący chwast na plantacjach roślin zbożowych, także rzepaku. Występuje na wszystkich rodzajach gleb, najliczniej na glebach lekkich, piaszczystych lub piaszczysto-gliniastych. Progiem szkodliwości dla zbóż jest  od 1 do 10 sztuk/m² (w zależności od źródła). W badaniu IUNG-PIB chaber bławatek zachwaszczający pszenicę ozimą w nasileniu 5; 10; 25; 50 sztuk/m² spowodował straty plonu odpowiednio o 6; 15; 24 i 30% (dodano 13-08-2016).

Prof. Rola (IUNG-PIB) prowadząc badania szkodliwości chwastów dla pszenicy ozimej stwierdziła, że przy nasileniu 20 szt./m² najbardziej konkurencyjny jest chaber bławatek, a dopiero w dalszej kolejności (wg zmniejszającej się szkodliwości) przytulia czepna, gatunki rumianowate, miotła zbożowa i przetacznik perski (dodano 01-08-2022).

Typowe warunki siedliskowe

wskaźnik świetlny: pełne światło-umiarkowane światło
wskaźnik wilgotnościowy: gleby świeże
wskaźnik trofizmu: gleby umiarkowanie ubogie
wskaźnik kwasowości gleby: gleby umiarkowanie kwaśne (5≤ pH <6) – gleby obojętne (6≤ pH <7) [1]

Zwalczanie chabra bławatka

Wrażliwość na herbicydy: np. 2,4-D, bentazon, bromoksynil, chlorotoluron, chlopyralid, dikamba, florasulam, fluroksypyr, halauksyfen metylu (Arylex), metamitron, metosulam, rimsulfuron, tribenuron metylowy (aktualizacja 07-03-2020).

Przeczytaj także: Wiosenne zwalczanie chwastów w zbożach ozimych

Inne informacje

Kwiaty chabra bławatka wykorzystywane są do wyrobu wina domowego oraz znajdują zastosowanie w leczeniu chorób oczu.

Galeria zdjęć

źródła:
1. Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J., Korzeniak U. 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. Ekologiczne liczby wskaźnikowe roślin naczyniowych Polski. Wyd. Inst. Bot. PAN, Kraków, 183 ss.
2. Jursík M., Holec J., Andr J. 2009. Biology and control of another important weeds of the Czech Republic. Listy cukrovarnické a řepařské. 125 (3): 90-93.
3. Wehsarg O. 1961 . Chwasty polne . PWRiL, Warszawa, 336 ss.

Przeczytaj także: Chwastobójczy tercet w ochronie ziemniaka