Długi okres od posadzenia ziemniaka do momentu wschodów, a następnie do zwarcia rzędów sprawia, że plantacje tego gatunku szybko okrywają się zielonym dywanem chwastów. Straty w plonie bulw na stanowiskach nieprawidłowo chronionych mogą sięgać nawet 70%.
Rośliny wchodzące w skład zachwaszczenia bardzo silnie rywalizują z ziemniakiem o niezbędne do wzrostu i rozwoju czynniki (światło, woda, składniki pokarmowe). Skutkuje to nie tylko obniżką plonu, lecz również pogorszeniem jego jakości. Obecność chwastów utrudnia zbiór (co prowadzi do wzrostu uszkodzeń mechanicznych bulw), a także sprzyja porażeniu roślin uprawnych przez choroby oraz nasila występowanie szkodników.
Zwalczanie chwastów w uprawach ziemniaka można prowadzić metodą mechaniczną, chemiczno-mechaniczną oraz chemiczną. Zgodnie z zasadami integrowanej uprawy preferowane są metody niechemiczne. Pomimo tego, walka z chwastami na konwencjonalnych plantacjach ziemniaka opiera się w duże mierze na wykorzystywaniu herbicydów ze względu na ich dostępność, łatwość aplikacji, wysoką efektywność oraz stosunkowo niski koszt zabiegu [1].
W asortymencie preparatów zarejestrowanych do ochrony ziemniaka znajduje się ponad 100 produktów chwastobójczych, które zawierają kilkanaście substancji czynnych. Do najpopularniejszych związków należą m.in. chlomazon, metrybuzyna i rimsulfuron.
Ultranowoczesne metody zwalczania chwastów w ziemniaku |
Zwalczanie chwastów w ziemniaku z wykorzystaniem chlomazonu
Chlomazon to herbicyd działający jako inhibitor powstawania karotenoidów (mechanizm działania F3 wg HRAC). Pobierany jest głównie przez korzenie kiełkujących chwastów, a w mniejszym stopniu przez ich pędy. Drogą dolistną związek ten absorbowany jest w bardzo niewielkich ilościach*. Preparaty zawierające chlomazon zaleca się stosować po ostatnim obredleniu, na ogół około 7 dni przed ukazaniem się pierwszych wschodów ziemniaka. Po oprysku chwasty najczęściej pojawiają się na plantacji, jednak są pozbawione karotenoidów co prowadzi do zniszczenia chlorofilu – siewki stają się białe i wkrótce po wzejściu obumierają. Przejściowe symptomy fitotoksyczności (chlorozy i bielenia tkanek) mogą wystąpić także na roślinie uprawnej. Warto pamiętać, że chlomazon jest substancją bardzo lotną. Uszkodzeniu mogą ulec nawet gatunki uprawiane w bezpośrednim sąsiedztwie opryskiwanej plantacji!
Przykładowe chwasty wrażliwe: bodziszek drobny, chwastnica jednostronna, gwiazdnica pospolita, jasnota różowa, jasnota purpurowa, krzywoszyj polny, poziewnik szorstki, przytulia czepna, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne.
[*]wg. niektórych źródeł literaturowych chlomazon nie jest pobierany przez liście
Ochrona ziemniaka z wykorzystaniem metrbuzyny
Metrybuzyna jest substancją zakłócającą proces fotosyntezy (mechanizm działania C1 wg HRAC). Do chwastów przenika głównie przez system korzeniowy, a w znacznie mniejszych ilościach przez liście. Jest to herbicyd uniwersalny, który można wykorzystać zarówno w ochronie doglebowej, jak i nalistnej ziemniaków. W przypadku aplikacji doglebowej chwasty często obumierają już w trakcie wschodów, tuż po rozpoczęciu fotosyntezy. Po zabiegu powschodowym na liściach gatunków wrażliwych pojawiają się chlorozy, a później nekrozy. Niestety, metrybuzyna może spowodować uszkodzenia niektórych odmian ziemniaka, przede wszystkim w sytuacji, gdy jest stosowana nalistnie. Objawy fitotoksyczności często są przejściowe i nie wpływają negatywnie na plon bulw, jednak czasami dochodzi do bardzo silnych uszkodzeń, które niszczą całkowicie rośliny lub w istotny sposób zmniejszają plonowanie [2]. Dlatego przed zabiegiem należy zawsze upewnić czy metrybuzyna może być zastosowana w danej odmianie.
Przykładowe chwasty wrażliwe: dymnica pospolita, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnoty, komosa biała, krzywoszyj polny, maruna nadmorska bezwonna, pokrzywa żegawka, przetacznik polny, przetacznik perski, starzec zwyczajny, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne, żółtlica drobnokwiatowa.
Zwalczanie chwastów w ziemniaku z wykorzystaniem rimsulfuronu
Rimsulfuron to związek blokujący funkcjonowanie enzymu uczestniczącego w syntezie aminokwasów rozgałęzionych (mechanizm działania B wg HRAC), czego następstwem jest zaburzenie powstawania białek. Pierwszym symptomem fitotoksycznego działania jest zahamowanie wzrostu chwastów, później pojawiają się chlorozy i nekrozy prowadzące do zamierania siewek. Pomimo, że herbicyd ten pobierany jest zarówno przez liście jak i korzenie, to zalecany jest wyłącznie do powschodowej aplikacji na plantacjach ziemniaka. Na tle innych substancji chwastobójczych przeznaczonych do ochrony ziemniaka, rimsulfuron wyróżnia się tym, że eliminuje, obok wielu gatunków dwuliściennych oraz jednorocznych traw, także bardzo problematyczny perz. Do walki z tym wieloletnim gatunkiem zazwyczaj zaleca się stosować najwyższe z zarejestrowanych dawek preparatów.
Przykładowe chwasty wrażliwe: blekot pospolity, bodziszek drobny, chaber bławatek, chwastnica jednostronna, dymnica pospolita, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, maruna nadmorska bezwonna, perz właściwy, przytulia czepna, samosiewy rzepaku, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne.
W publikacji przedstawiono przykładowe substancje chwastobójcze przeznaczone do ochrony ziemniaka. Wrażliwość chwastów przedstawiono na podstawie informacji podawanych w różnych źródłach literaturowych. Przed zabiegiem należy sprawdzić szczegółowe zalecenia z etykiety stosowanego środka ochrony roślin! Więcej informacji o dostępnych preparatach, przeznaczonych do zwalczania chwastów w ziemniaku można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. |
źródła:
1. Wójtowicz A., Mrówczyński M. (red.) 2017. Metodyka integrowanej ochrony ziemniaka dla doradców. Wyd. Inst. Ochr. Roślin, Poznań, 248 ss.
2. Urbanowicz J. 2017. Fitotoksyczna reakcja odmian ziemniaka na powschodowe stosowanie metrybuzyny. Ziemniak Polski 2: 42-47.