Długa i ciepła jesień oraz łagodna zima sprawiły, że rośliny zachwaszczające rzepak miały bardzo korzystne warunki do wzrostu. W wielu regionach kraju gatunki o niskich potrzebach cieplnych tylko na krótko weszły w okres spoczynku, a przez większość zimowych dni kontynuowały powolną wegetację osiągając kolejne stadia rozwojowe. W południowo-zachodniej części Polski niektóre chwasty, np. przetacznik perski, rozpoczęły kwitnienie już w pierwszej połowie lutego! Dlatego przeprowadzenie wiosennych zabiegów herbicydowych na zachwaszczonych plantacjach rzepaku ozimego stało się zadaniem niezwykle pilnym.
Dobra sytuacja panuje na stanowiskach, gdzie rolnicy efektywnie wyeliminowali chwasty już jesienią (na wielu plantacjach wykonano oprysk na rzepak po siewie). Trzeba jednak pamiętać, że przebieg pogody sprzyjał także degradacji substancji czynnych zalegających w wierzchniej warstwie gleby, zatem ich ochronne działanie ustąpi szybciej. Tak więc nawet na takich polach nierzadko potrzebne będą wiosenne korekty.
| Wiosenny program odchwaszczania rzepaku ozimego, w porównaniu do jesiennego (oprysk na rzepak po siewie + oprysk jesienią po wschodach), jest bardzo skromny. Niemal wszystkie substancje zalecane w tym terminie zaliczane są do inhibitorów ACCazy lub syntetycznych auksyn. Herbicydy należące do tych grup, wykazują całkowicie odmienne spektrum chwastobójcze. Inhibitory ACCazy bardzo dobrze eliminują gatunki jednoliścienne, natomiast syntetyczne auksyny działają wyłącznie na chwasty dwuliścienne. |
Zwalczanie chwastów jednoliściennych w rzepaku
Do najpospolitszych chwastów z rodziny traw, które zasiedlają rzepak, należą samosiewy zbóż, miotła zbożowa oraz perz właściwy. Na niektórych plantacjach duże znaczenie mogą mieć także życice, stokłosy, wyczyniec polny, czy też wiechlina roczna.
|
| Ultranowoczesne metody zwalczania chwastów w rzepaku na wiosnę |
|
Ze względu na znaczne wysycenie płodozmianów zbożami, podstawowym „jednoliściennym problemem” są na ogół ich samosiewy. Są to rośliny silnie konkurencyjne, intensywnie pobierające wodę oraz składniki pokarmowe. Ustalono, że samosiewy zbóż w nasileniu 20 szt./m2 mogą obniżyć plon rzepaku o 3-4%, przy 40-60 szt./m2 o około 20%, a gdy pojawiły się w obsadzie powyżej 100 szt./m2 straty mogą sięgnąć niemal 50% [1].
| Orientacyjnym progiem szkodliwości zbiorowiska chwastów tworzonego przez samosiewy zbóż oraz inne gatunki traw jest pokrycie 10-15% powierzchni plantacji rzepaku ozimego [2]. |
Do wiosennej walki z chwastami jednoliściennymi dostępny jest pokaźny „arsenał” graminicydów. Są to herbicydy zaliczane są do inhibitorów ACCazy (grupa 1 wg HRAC, dawniej A), do których należą m.in. kletodym, fluazyfop-P-butylowy, czy też chizalofop-P-etylowy. Substancje te ograniczają wzrost lub niszczą szereg uciążliwych gatunków z rodziny traw.
Zwalczanie chwastów w dwuliściennych w rzepaku
Szacuje się, że krajowe plantacje rzepaku zasiedla kilkadziesiąt gatunków chwastów dwuliściennych. Do najpospolitszych, które są zagrożeniem na wielu stanowiskach, zaliczamy m.in. przytulię czepną, tasznika pospolitego, marunę nadmorską bezwonną, mak polny, chabra bławatka oraz bodziszka drobnego.
|
|
|
Szkodliwość niektórych gatunków (np. przytulii czepnej i ostrożnia polnego) jest tak wysoka, że ich zwalczanie może być uzasadnione nawet przy obecności 1 szt./m2 uprawy rzepaku ozimego (próg szkodliwości) [2]!
Doskonałym narzędziem do niszczenia chwastów dwuliściennych są herbicydy należące do tzw. syntetycznych auksyn (grupa 4 wg HRAC, dawniej O). Jedną z najbardziej znanych substancji czynnych z tej grupy jest chlopyralid, którego spektrum działania obejmuje m.in. chabra bławatka, chwasty rumianowate (maruna, rumian polny i rumianek pospolity), ostrożnia polnego, psiankę czarną, rdest plamisty i żółtlicę drobnokwiatową. W terminie wiosennym związek ten jest dostępny także w duecie z pikloramem (mieszanina fabryczna lub zbiornikowa). Dużym atutem takiej kombinacji jest zwalczanie siewek przytulii czepnej (do wysokości 8 cm).
| Powyżej przedstawiono jedynie wybrane substancje chwastobójcze, które można wykorzystać do zwalczania chwastów w rzepaku ozimym. Lista dostępnych preparatów znajduje się na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Skuteczność środka chwastobójczego zależy m.in. od rodzaju substancji czynnej, dawki, terminu oprysku oraz formulacji preparatu. Dlatego informacji dotyczących wrażliwości chwastów na działanie określonego produktu chwastobójczego należy zawsze szukać w jego etykiecie. |
źródła:
1. Paradowski A. 2007. Chwasty lepiej zwalczyć jesienią. s. 90-92. W: „Top Agrar Extra – Rzepak”. Wyd. 1. PWR, 134 ss.
2. Wałkowski T. (red.), Bartkowiak-Broda I., Korbas M., Mrówczyński M., Paradowski A. 2003. Rzepak ozimy, proekologiczna technologia uprawy. IHAR, Poznań, 131 ss.