Ziemniak charakteryzuje się wyjątkowo niskimi zdolnościami konkurencyjnymi względem chwastów. Jest to rezultat cech biologicznych tego gatunku (początkowo powolne tempo wzrostu) oraz specyfiką uprawy (szerokie międzyrzędzia). Straty plonu bulw na plantacjach nieskutecznie odchwaszczanych sięgają nawet 70%.
Ocenia się, że ziemniaku występuje około 100 gatunków chwastów jednorocznych oraz kilka wieloletnich. Na pojedynczym stanowisku ich liczba najczęściej nie przekracza kilkunastu. Do chwastów znajdujących się w ścisłej czołówce, jeśli chodzi o częstotliwość występowania w tej roślinie uprawnej, należą m.in. komosa biała oraz perz właściwy [1, 2].
Zwalczanie komosy białej w ziemniaku
Komosa biała to najpospolitszy chwast występujący na krajowych plantacjach ziemniaka. Gatunek ten preferuje stanowiska obfitujące w składniki pokarmowe (roślina azotolubna), o odczynie zbliżonym do obojętnego. Jednak, ze względu na wysokie zdolności przystosowawcze, pojawia się na niemal wszystkich kompleksach glebowo-uprawowych. Jest chwastem o bardzo wysokiej płodności. Na pojedynczym osobniku zawiązuje się na ogół do kilku tysięcy nasion, lecz w korzystnych warunkach siedliska może ich powstać nawet ponad 100 tys.
Komosa biała to gatunek bardzo konkurencyjny dla ziemniaka. Powoduje istotne straty plonu pojawiając się nawet w niewielkim nasileniu. W doświadczeniach przeprowadzonych w IOR-PIB ustalono, że 2-4 sztuki komosy występujące na powierzchni 10 m2 plantacji redukowały plon bulw średnio o około 13%. Przy zachwaszczeniu, wynoszącym 16 sztuk chwastu na 10 m2 plantacji, średnie straty wynosiły około 29% [3]. Komosa szkodzi także pośrednio – jest żywicielem dla niektórych szkodników oraz patogenów (np. sprawcy antraknozy ziemniaka).
Jaki oprysk na komosę w ziemniaku?
Do chemicznej walki z komosą białą plantatorzy mają do dyspozycji kilka substancji czynnych. Można w tym celu wykorzystać m.in. flurochloridon, metobromuron, metrybuzynę (niektóre odmiany ziemniaka wykazują wrażliwość na tę substancję!), czy też prosulfokarb. Część herbicydów, np. te zawierające prosulfokrab i metrybuzynę, można zastosować przedwschodowo lub krótko po wschodach ziemniaka. Decydując się na zakup tego typu substancji plantator będzie miał większą możliwość manewru terminem zabiegu (np. w razie wystąpienia niesprzyjających warunków glebowo-pogodowych).
|
| Ultranowoczesne metody zwalczania chwastów w ziemniaku |
|
Zwalczanie perzu właściwego w ziemniaku
Perz właściwy to najpospolitszy chwast wieloletni występujący w ziemniaku. Zazwyczaj w największym nasileniu obserwowany jest na mniejszych, niezbyt intensywnie chronionych plantacjach. Podobnie jak komosa, jest gatunkiem o dużych zdolnościach adaptacyjnych – pojawia się we wszystkich uprawach, praktycznie na każdym rodzaju gleb.
W warstwie ornej pól perz wytwarza rozległą sieć rozłogów, dzięki którym może bardzo szybko się rozprzestrzeniać. Szacuje się, że pojedynczy osobnik, o ile warunki siedliska są sprzyjające, zdolny jest w ciągu roku wytworzyć nawet 140 m rozłogów, z których wyrasta ponad 200 pędów nadziemnych. Litewscy herbolodzy oszacowali, że na 1 ha opanowanej przez perz plantacji ziemniaka sumaryczna długość wszystkich rozłogów sięgała 160 km!
Perz jest gatunkiem silnie konkurencyjnym, intensywnie wyczerpującym glebę ze składników pokarmowych. W badaniu kanadyjskim pozostawienie tego chwastu (występującego w dużym nasileniu) na plantacji przez 2, 4 tygodnie po wschodach ziemniaka lub przez cały sezon wegetacyjny spowodowało średnią redukcję plonu całkowitego bulw odpowiednio o 21, 42 i 70% [4].
Jaki oprysk na perz w ziemniaku?
Do nalistnej walki z perzem (oraz innymi chwastami jednoliściennymi) rolnicy mają do dyspozycji graminicydy np. chizalofop-P etylu, kletodym, propachizafop. Do oprysku na perz można wykorzystać także rimsulfuron, herbicyd skutecznie eliminujący nie tylko groźne dla ziemniaka trawy, lecz również szereg gatunków dwuliściennych.
| Do zwalczania perzu w ziemniaku zalecane są też niektóre z preparatów zawierających nieselektywny glifosat. Zabieg należy wykonać po pojawieniu się siewek perzu, jednak nie później niż 3 dni przed wschodami ziemniaków. |
|
| Ultranowoczesne metody zwalczania chwastów w ziemniaku |
|
źródła:
1. Czerko Z., Goliszewski W., Jankowska J., Lutomirska B., Nowacki W., Trawczyński C., Zarzyńska K. 2020. Metodyka integrowanej produkcji ziemniaków. Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Warszawa, 84 ss.
2. Urbanowicz J. 2016. Zachwaszczenie plantacji ziemniaka w Polsce w latach 2000-2015. Ziemniak Polski 3: 42-46.
3. Ratajczyk G. 1993. Wpływ stopnia zachwaszczenia niektórymi gatunkami chwastów na plonowanie ziemniaka. Mat. 33 Sesji Nauk. IOR., cz. 1. Postery: 219-222.
4. Ivany J. A. 1986. Quackgrass competition effect on potato yield. Canadian Journal of Plant Science 66: 185–187.
| Powyżej zaprezentowano przykładowe substancje chwastobójcze możliwe do zastosowania w uprawie ziemniaka. Przed opryskiem należy zapoznać się z etykietą i przestrzegań zaleceń w niej podanych. |