Adiuwanty do herbicydów

Chemiczne zwalczanie chwastów w kukurydzy

Zwalczanie chwastów w kukurydzy (oprysk herbicydem)Kukurydza, ze względu na początkowo powolny wzrost, pionowy pokrój siewek oraz siew w szerokiej rozstawie rzędów, jest przez pierwszych kilka tygodni wegetacji bardzo silnie narażona na konkurencję ze strony chwastów. Krytyczny okres trwa do momentu, gdy roślina ta wytworzy ok. 8-10 liści, które zaczynają wówczas zakrywać międzyrzędzia.
Straty na plantacjach niewłaściwie chronionych mogą być bardzo duże. Wg niektórych prognoz szacunkowy ubytek plonu przy średnim stopniu zachwaszczenia (20–30% pokrycia gleby) wynosi 15%, przy dużym zachwaszczeniu (50–75% pokrycia) 60%, a przy bardzo dużym, przekraczającym 75% pokrycia, nawet 90% [1].

Jakie chwasty zagrażają kukurydzy

Na krajowych plantacjach kukurydzy pojawia się kilkadziesiąt gatunków chwastów. Do bardzo groźnych zaliczamy m.in.: chwastnicę jednostronną, komosę białą, włośnice (sina i zielona), perz właściwy, szarłat szorstki, psiankę czarną, samosiewy rzepaku, rdesty, a także tzw. chwasty rumianowate (maruna bezwonna, rumian polny, rumianek pospolity).

Najpospolitszym chwastem dwuliściennym występującym w kukurydzy jest komosa biała, która pojawia się praktycznie na każdym stanowisku. W badaniu przeprowadzonym w IUNG-PIB gatunek ten konkurując z kukurydzą przez cały okres wegetacyjny w nasileniu 50 szt./m², wytworzył na powierzchni 1 ha 30 ton świeżej masy i obniżył plon o 67%.


Pośród chwastów jednoliściennych największe znaczenie ma chwastnica jednostronna. W IUNG-PIB zaobserwowano, że 50 szt. chwastnicy przypadające na 1 m² spowodowało straty plonu kukurydzy sięgające 46%. Ustalono także, że gdy chwast ten wzejdzie masowo (800-1200 szt./m²) i pozostanie na plantacji tylko przez 2 tygodnie może spowodować obniżkę plonu sięgającą średnio 7-10%.
Komosa biała i chwastnica jednostronna to najpospolitsze gatunki chwastów w kukurydzy

Przedwschodowe zwalczanie chwastów w kukurydzy

W sprzyjających warunkach siedliskowych (m.in. wilgotna gleba) rolnicy, którzy dobrze znają zachwaszczenie swoich pól, często decydują się na oprysk przedwschodowy. Wykonując zabieg w tym terminie można wyeliminować wiele jednorocznych gatunków już na etapie kiełkowania i wschodów.
Do oprysków doglebowych w kukurydzy dostępnych jest kilka substancji czynnych, m.in. pendimetalina, S-metolachlor, terbutylazyna, izoksaflutol i petoksamid.

Pendimetalina to herbicyd o bardzo długim stażu w rolnictwie, który został po raz pierwszy zarejestrowany w Polsce już pod koniec lat 70. ubiegłego wieku. Zakres działania pendimetaliny obejmuje szereg jedno- i dwuliściennych chwastów występujących w kukurydzy.

S-metolachlor to związek, którego spektrum chwastobójcze obejmuje głównie trawy. W przypadku braku opadów (sucha gleba) większość produktów jednoskładnikowych zawierających S-metolachlor można aplikować przed siewem kukurydzy – z wymieszaniem z glebą na głębokość 5 cm.

Terbutylazyna to ostatnia substancja z grupy triazyn, którą mogą stosować polscy rolnicy. Podobnie jak pendimetalina, dostępna jest już od lat 70. XX wieku. Terbutylazyna wykorzystywana jest do eliminowania wielu chwastów dwuliściennych.

Skuteczne zwalczanie chwastów w kukurydzy

Izoksaflutol to herbicyd, który w naszym kraju pojawił się po raz pierwszy w roku 1998. Aktualnie jest dostępny jako komponent preparatów zawierających 2 lub 3 substancje czynne. Spektrum działania izoksaflutolu obejmuje szereg jednorocznych gatunków chwastów.

Petoksamid to herbicyd o stosunkowo krótkim stażu „ochroniarskim”. W Polsce został zarejestrowany w roku 2008. Jego spektrum chwastobójcze obejmuje m.in. chwastnicę (nie wszystkie preparaty, należy zweryfikować w etykiecie) oraz wybrane gatunki dwuliścienne.

Powyższe substancje wchodzą także w skład wielu fabrycznych produktów wieloskładnikowych, jako przykładowe można wymienić takie połączenia jak: petoksamid + terbutylazyna, izoksaflutol + tienkarbazon metylu, mezotrion + S-metolachlor + terbutylazyna, izoksaflutol + mezotrion + terbutylazyna.

Wiele preparatów z programu przedwschodowego można wykorzystać także we wczesnych terminach nalistnych. Dlatego w razie potrzeby zabieg może zostać opóźniony nawet o kilka tygodni (w przypadku niektórych herbicydów).

Opryk herbicydowy zniszczył wszystkie gatunki chwastów w kukurydzy
Nalistne zwalczanie chwastów w kukurydzy

Do nalistnej ochrony kukurydzy dostępny jest bardzo duży arsenał produktów chwastobójczych, które zawierają przeszło 20 substancji czynnych. Do popularnych herbicydów wykorzystywanych w tym terminie należą m.in. pochodne sulfonylomocznika (m.in. nikosulfuron i rimsulfuron) oraz trójketony (mezotrion, tembotrion i sulkotrion). Związki te dostępne są jako produkty jednoskładnikowe, a także jako komponenty preparatów zawierających więcej niż jedną substancję czynną.

Do dyspozycji plantatorów kukurydzy są jeszcze inne substancje należące do pochodnych sulfonylomocznika, m.in.: foramsulfuron, jodosulfuron metylosodowy, tifensulfuron metylowy, czy też tritosulfuron.

Nikosulfuron to najpopularniejsza, pod względem ilości zarejestrowanych preparatów, substancja czynna w kukurydzy. Związek ten ma szerokie spektrum chwastobójcze. Działa na niektóre trawy, w tym wieloletni perz, oraz na szereg gatunków dwuliściennych. W zakresie zwalczania perzu można natrafić jednak na nieco rozbieżne dane. Wiele etykiet uznaje ten gatunek za wrażliwy, część za średnio wrażliwy (co zazwyczaj uzależnione jest od zalecanej dawki substancji czynnej), a w niektórych etykietach nie zamieszczono informacji dotyczących zwalczania perzu. Podobne rozbieżności można zaważyć w przypadku komosy białej, która jednak najczęściej uznawana jest za roślinę średnio wrażliwą na działanie nikosulfuronu.
Zbliżony do nikosulfuronu zakres zwalczanych gatunków ma rimsulfuron. Dla tej substancji można dostrzec jednak większą zgodność zaleceń. Etykiety wszystkich preparatów zawierających rimsulfuron (jako jedyną substancję czynną), perz określają jako wrażliwy, a komosę białą jako średnio wrażliwy gatunek.

Pochodne sulfonylomocznika blokują w roślinach powstawanie aminokwasów rozgałęzionych, co prowadzi do zakłócenia powstawania białek. Taki sam mechanizm działania wykazuje m.in. florasulam, substancja wykorzystywana do zwalczania wielu chwastów dwuliściennych.
Zwalczanie chwastnicy jednostronnej w kukurydzy Zwalczanie fiołka polnego w kukurydzy Zwalczanie komosy białej w kukurydzy Zwalczanie rdestówki powojowatej (rdestu powojowego) w kukurydzy

Aktualnie plantatorzy mają do dyspozycji 3 substancje czynne należące do trójketonów: mezotrion, sulkotrion oraz tembotrion. Ich spektrum chwastobójcze obejmuje wiele jednorocznych gatunków zasiedlających kukurydzę, w tym te najbardziej rozpowszechnione, jak chwastnica i komosa. Symptomy działania trójketonów są bardzo charakterystyczne, po oprysku tkanki chwastów stopniowo bieleją na skutek zahamowania syntezy oraz zniszczenia barwników roślinnych.

Najpopularniejszy herbicyd z tej grupy – mezotrion, wchodzi obecnie w skład około 40 produktów handlowych (solo oraz w połączeniu z innymi substancjami czynnymi). Wiele z tych preparatów ma szerokie okienko zabiegowe, można je aplikować od 1. lub. 2., aż do 8. liścia kukurydzy.

W artykule przedstawiono jedynie przykładowe możliwości ochrony plantacji kukurydzy, pełną listę zalecanych preparatów oraz ich etykiety można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Skuteczność herbicydów zależy m.in. od zastosowanej dawki, terminu oprysku oraz formulacji preparatu. Dlatego informacji dotyczących wrażliwości chwastów na działanie określonego preparatu chwastobójczego należy zawsze szukać w jego etykiecie.

źródła:
1. Rola J., Rola H. 1996. Problemy zwalczania chwastów we współczesnym rolnictwie. Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu 290: 153–163.