chwastnica jednostronna

Echinochloa crus-galli (L.) P. Beauv.
Nazwa angielska: barnyardgrass
Rodzina: wiechlinowate (Poaceae), dawniej trawy (Gramineae)

Wygląd, cechy szczególne

Silnie krzewiąca się trawa dorastająca do ok. 100 cm wysokości. Źdźbła delikatnie spłaszczone, w dolnych kolankach zgięte. Dolne części pędów często fioletowo nabiegłe (dodano 18-06-2022). Liście szerokie, z blaszką nieowłosioną, z brzegami zazwyczaj falistymi (aktualizacja 06-07-2022). Czasami u podstawy blaszki liściowej występuje kilka pojedynczych  długich włosków (dodano 22-05-2022). Nie wytwarza języczka ani uszek. Wiecha prosta, mierząca do 30 cm. Ziarniaki oplewione, jednostronnie wypukłe.

Okres kwitnienia

lipiec-wrzesień

Cykl życiowy, biologia

Chwastnica jednostronna jest gatunkiem jednorocznym jarym, ciepłolubnym. Minimalna temperatura do kiełkowania wynosi około 10-15ºC. Pojedynczy egzemplarz zdolny jest wytworzyć nawet 40 tys. nasion. Tak płodne egzemplarze obserwowano w zach. Azji (Liban) (aktualizacja 04-09-2017). Jednak przeciętna produkcja nasion na polach uprawnych to kilkaset ziarniaków. Kiełkowanie chwastnicy odbywa się z najpłytszych warstw gleby. Na stanowiskach umiarkowanie wilgotnych i wilgotnych największy odsetek ziarniaków wschodzi z głębokości 2 cm, natomiast na stanowiskach suchych z 3-5 cm [6] (dodano 25-08-2021). Umieszczenie ich na głębokości 8-15 cm (różne wyniki w zależności od badania) uniemożliwia wschody (dodano 27-06-2017).

Chwastnica najlepiej rozwija się na podłożu o pH ok. 6,5. W takich warunkach wytwarza największą biomasę i ma najniższy współczynnik transpiracji (wg Świętochowskiego i Li Sun Juna) (dodano 19-11-2020).

• W badaniu przeprowadzonym we wschodniej Lubelszczyźnie stwierdzono, że pojedynczy egzemplarz chwastnicy jednostronnej w zbożach jarych, zbożach ozimych oraz roślinach okopowych wyprodukował odpowiednio 226, 202 i 1000 ziarniaków (średnia ze stanowisk zlokalizowanych na glebach ciężkich i lekkich) [5] (dodano 24-04-2020).
  
• W roku 1998 (Polska, woj. dolnośląskie) po raz pierwszy zaobserwowano, że chwastnica jednostronna może być atakowana przez głownię Ustilago trichophora. Badania wykazały, że porażone rośliny są niższe, słabiej się krzewią i wykształcają mniejszą liczbę wiech, a nasiona zebrane z zainfekowanych roślin kiełkują znacznie gorzej niż nasiona z roślin zdrowych [2] (dodano 02-11-2017).

Występowanie, szkodliwość

Gatunek silnie konkurencyjny, pobiera z gleby duże ilości składników pokarmowych, zwłaszcza potasu. Zachwaszcza kukurydzę, buraki, ziemniaki, w mniejszym stopniu zboża jare.Próg szkodliwości dla kukurydzy to 3-6 szt./1m² [1] (dodano 04-09-2017).
Próg szkodliwości dla buraka cukrowego (opracowany dla Północnej Dakoty, USA) to 10 szt./30 m rzędu [4] (dodano 21-01-2019).

• W badaniach przeprowadzonych w USA (Kalifornia) 1 egzemplarz chwastnicy przypadający na 2-3 m rzędu buraka cukrowego powodował 5-20% straty plonu (dodano 21-10-2017).
• W badaniach IUNG-PIB chwastnica jednostronna występująca w kukurydzy w nasileniu 50 szt./1m², spowodowała straty plonu (zielona masy roślin) wynoszące 46%. Obniżka plonowania przy dwukrotnie większym nasilenie chwastu (100 szt./1m²) sięgała 47%. Tak niewielkie różnice w szkodliwości można wytłumaczyć nasiloną konkurencją wewnątrzgatunkową pomiędzy chwastami rosnącymi w większym zagęszczeniu (dodano 24-09-2016).
• Na plantacjach buraka cukrowego chwastnica w nasileniu 3 szt./1m² spowodowała, w zależności od przebiegu pogody, straty plonu korzeni sięgające od 13 do 48% (badania IOR-PIB) (dodano 07-03-2019).

Typowe warunki siedliskowe

wskaźnik świetlny: pełne światło
wskaźnik wilgotnościowy: gleby świeże – gleby wilgotne
wskaźnik trofizmu: gleby zasobne – gleby bardzo zasobne
wskaźnik kwasowości gleby: gleby umiarkowanie kwaśne (5≤ pH <6) – gleby obojętne (6≤ pH <7) [3]

Zwalczanie chwastnicy jednostronnej

Wrażliwość na herbicydy np.*: aklonifen (dodano 26-06-2021), chizalafop-P, chlomazon, cykloksydym, fenoksaprop-P-etylu, foramsulfuron, izoksaflutol, metazachlor, metolachlor-S, metrybuzyna, mezotrion, nikosulfuron, pendimetalina, pinoksaden, propachizafop, rimsulfuron, sulkotrion, tembotrion, tienkarbazon metylu, topramezon.

*Skuteczność herbicydu zależy od wielu czynników m.in. fazy rozwojowej chwastu, dawki i formulacji preparatu. Dlatego informacji dotyczących wrażliwości chwastów na działanie środka chwastobójczego należy zawsze szukać w jego etykiecie.

Przeczytaj także: 7 groźnych chwastów w kukurydzy

Galeria zdjęć

 źródła:
1. Bereś P. K., Mrówczyński M. (red.). 2013. Metodyka integrowanej ochrony kukurydzy dla producentów. Wyd. Inst. Ochr. Roślin, Poznań, 67 ss.
2. Pusz W. 2005. The effect of local population of Ustilago trichophora (Link) Kunze ex Körnicke on Echinochloa crus-galli L. Acta Mycol., 40: 185-189.
3. Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J., Korzeniak U. 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. Ekologiczne liczby wskaźnikowe roślin naczyniowych Polski. Wyd. Inst. Bot. PAN, Kraków, 183 ss.
4. Piszczek J., Kierzek R., Nowakowski M., Górski D., Miziniak W., Ulatowska A.(red. Piszczek J. i Mrówczyński M.). 2012. Metodyka integrowanej ochrony buraka cukrowego i pastewnego dla producentów. Wyd. IOR-PIB, Poznan, 53 ss.
5. Kwiecińska E., Malicki L.2002. Plenność Amaranthus retroflexus L., Chenopodium album L., oraz Echinochloa crus-galli (L.) P.B. w różnych siedliskach. Pam. Puł. 129: 169-174.
6. Dzieżyc J. 1962. Zwalczanie chwastów. PWRiL, Warszawa, 235 ss.