Pośród wszystkich agrofagów występujących w kukurydzy największym zagrożeniem są chwasty. Straty plonu spowodowane ich obecnością są zazwyczaj znacznie wyższe od łącznych strat wywołanych przez patogeny oraz szkodniki.

Pierwsze tygodnie wegetacji to okres, gdy kukurydza jest w bardzo niskim stopniu konkurencyjna wobec innych roślin. Jest to spowodowane siewem tego gatunku w szerokiej rozstawie rzędów, pionowym pokrojem siewek oraz ich powolnym wzrostem – zwłaszcza w mniej korzystnych warunkach termicznych. Do zwarcia międzyrzędzi dochodzi dopiero po wytworzeniu około 8-10 liści. Do tego czasu na plantacjach kukurydzy panują bardzo dobre warunki do rozwoju niepożądanej roślinności. Dlatego z zabiegiem odchwaszczającym nie powinniśmy zwlekać.

Zwalczanie chwastów w kukurydzy

Do ochrony kukurydzy często wykorzystywane są herbicydy aplikowane przedwschodowo (doglebowo). Dzięki opryskowi w tym terminie wyeliminujemy wiele jednorocznych gatunków chwastów już na etapie kiełkowania. Większość substancji dostępnych doglebowo jest z powodzeniem wykorzystywana także podczas zabiegów powschodowych (m.in. izoskaflutol, mezotrion, pendimetalina, petoksamid, S-metolachlor, terbutylazyna, tienkarbazon metylu).

Uciążliwe chwasty w kukurydzy

Do najpospolitszych chwastów zasiedlających kukurydzę należy duet chwastnica jednostronna i komosa biała. Dużym zagrożeniem na wielu stanowiskach jest również szarłat szorstki oraz psianka czarna. Lokalnie dochodzi do silnej kompensacji bodziszków. Sporym problemem potrafi być także rdestówka powojowata, dawniej określana jako rdest powojowy lub powojowaty. Na południowym-zachodzie Polski od kilkunastu lat nowe stanowiska zdobywa zaślaz pospolity – silnie konkurencyjny gatunek, który przybył do Europy z Azji.

Ultranowoczesne metody zwalczania chwastów w kukurydzy

Chwastnica jednostronna to najpospolitszy chwast z rodziny traw występujący w kukurydzy nie tylko w Polsce, lecz niemal w całej Europie. Jest to roślina ciepłolubna, najliczniej kiełkująca dopiero w drugiej lub trzeciej dekadzie maja. Prowadzi fotosyntezę typu C4, dzięki czemu szybko akumuluje biomasę i bardzo wydajnie gospodaruje wodą. W IUNG-PIB przeprowadzono badania w których ustalono, że chwast ten występując przez cały okres wegetacji w liczbie 50 szt./m² obniżył plon kukurydzy o 46%. Za próg szkodliwości dla kukurydzy uznaje się występowanie chwastnicy w nasileniu 3-6 szt./m² [1].

Zwalczanie/ograniczanie wzrostu chwastnicy jednostronnej w kukurydzy (przykładowe herbicydy – substancje czynne): izoksaflutol + mezotrion + terbutylazyna, nikosulfuron, rimsulfuron, S-metolachlor, sulkotrion, tembotrion.

Komosa biała to nieodłączna towarzyszka kukurydzy, która występuje praktycznie na każdej krajowej plantacji. Zdarza się, że pojawia się w stopniu masowym zagłuszając nie tylko roślinę uprawną, a także inne, mniej ekspansywne chwasty. Jest gatunkiem bardzo plennym, na jednym osobniku powstaje do kilkudziesięciu tysięcy nasion, które w warstwie ornej utrzymują żywotność nawet przez 40 lat. Komosa pobiera z gleby duże ilości składników pokarmowych i silnie zacienia łan – na dobrze nawożonych stanowiskach dorasta nawet do 2-3 m wysokości. Próg szkodliwości dla kukurydzy to 2 szt. komosy przypadające na m² plantacji [1].

Zwalczanie/ograniczanie wzrostu komosy białej w kukurydzy (przykładowe herbicydy – substancje czynne): izoksaflutol + mezotrion + terbutylazyna, petoksamid + terbutylazyna, pirydat, sulkotrion, terbutylazyna, tifensulfuron metylowy.

Psianka czarna to chwast o bardzo wysokich potrzebach cieplnych, który kiełkuje dopiero, gdy wierzchnia warstwa plantacji ogrzeje się do temperatury 15-18ºC. Chociaż nie osiąga imponujących rozmiarów (dorasta do 50 cm) jest wyjątkowo silnym konkurentem dla kukurydzy – zwłaszcza w warunkach ciepłej wiosny. Próg szkodliwości to tylko 1 szt./m² plantacji. Można jednak natrafić na informację, że gatunek ten nawet nasileniu 0,5-1 szt. m² zdolny jest zagłuszyć kukurydzę!

Zwalczanie/ograniczanie wzrostu psianki czarnej w kukurydzy (przykładowe herbicydy – substancje czynne): mezotrion, nikosulfuron, petoksamid, S-metolachlor, sulkotrion.

Szacuje się, że na krajowych plantacjach kukurydzy pojawia się od kilkudziesięciu do nawet ponad stu gatunków chwastów. Pośród najgroźniejszych i najbardziej uciążliwych wymieniane są często: chwastnica jednostronna, włośnice, perz właściwy, komosa biała, szarłat szorstki, psianka czarna, ostrożeń polny, powój polny, gatunki rumianowate, rdesty oraz rdestówka powojowata.

Szarłat szorstki to azotolubna i światłolubna roślina prowadząca fotosyntezę typu C4. Chwast ten ma spore potrzeby termiczne. Co prawda może kiełkować już przy 7ºC, jednak najlepiej rozwija się w temperaturach znacznie wyższych, sięgających 30-40ºC. Szarłat to bardzo groźny konkurent, który silnie wyjaławia glebę ze składników pokarmowych. W badaniu mikropoletkowym zrealizowanym w IUNG-PIB chwast ten występując w nasileniu 20 szt./m² pobrał 2 razy więcej azotu, 2 razy więcej fosforu i 5 razy więcej potasu niż kukurydza uprawiana w obsadzie 9 szt.m². Strata plonu wynosiła wówczas 32%.

Zwalczanie/ograniczanie wzrostu szarłatu szorstkiego w kukurydzy (przykładowe herbicydy – substancje czynne): mezotrion, nikosulfuron, pirydat, rimsulfuron, sulkotrion, tembotrion, terbutylazyna.

Bodziszek drobny jest gatunkiem, który ze względu na niewielkie rozmiary (na ogół jego pędy dorastają do 20 cm) sprawia wrażenie dość nieszkodliwego. Jednak nie można go lekceważyć! Roślina ta pojawiając się w dużym nasileniu stwarza poważne zagrożenie dla siewek kukurydzy. Ochrona kukurydzy przed bodziszkiem nie jest łatwa – jest on w niskim stopniu wrażliwy na działanie wielu herbicydów. Może nawet przetrwać oprysk glifosatem zastosowanym w niskiej dawce. Poza tym, z racji rozciągniętych w czasie wschodów tego chwastu, trudno jest wybrać optymalny termin zabiegu.

Zwalczanie/ograniczanie wzrostu bodziszka drobnego w kukurydzy (przykładowe herbicydy – substancje czynne): bromoksynil + terbutylazyna, foramsulfuron + jodosulfuron metylosodowy + tienkarbazon metylu, nikosulfuron, petoksamid, rimsulfuron, terbutylazyna.

Rdestówka powojowata to chwast często obserwowany w kukurydzy, jednak na ogół nie występujący zbyt licznie. Zdarza się jednak, że zaczyna dominować w strukturze zachwaszczenia. Dzięki przystosowaniom morfologicznym (długi wijący się pęd) roślina ta może wspinać się na gatunki uprawne, silnie ograniczając im dostęp do światła. Za próg szkodliwości dla kukurydzy uznaje się obecność kilkunastu egzemplarzy rdestówki na 1 m² plantacji [1].

Zwalczanie/ograniczanie wzrostu rdestówki powojowatej w kukurydzy (przykładowe herbicydy – substancje czynne): izoksaflutol + mezotrion + terbutylazyna, izoskaflutol + tienkarbazon metylu, mezotrion, tritosulfuron + dikamba, terbutylazyna.

Zaślaz pospolity pojawił się po raz pierwszy na krajowych plantacjach w roku 2002. Obecność tego gatunku potwierdzono wówczas w okolicach Wrocławia i Legnicy, gdzie jego nasiona dotarły przypadkiem, prawdopodobnie wraz zanieczyszczonym materiałem siewnym lub używanym sprzętem rolniczym sprowadzonym z zagranicy. Jest to roślina bardzo konkurencyjna, która pobiera duże ilości składników pokarmowych i bardzo silnie zacienia łan. W sprzyjających warunkach pędy zaślazu dorastają do przeszło 2,5 m wysokości, a sercowate liście osiągają średnicę ponad 20 cm! W badaniach mikropoletkowych (IUNG-PIB) chwast ten występujący w nasileniu 1 szt./m² powodował spadek plonu kukurydzy o 8,2%.

Zwalczanie/ograniczanie wzrostu zaślazu pospolitego w kukurydzy (przykładowe herbicydy – substancje czynne): mezotrion + bromoksynil.

Badania nad możliwościami zwalczania zaślazu pospolitego prowadzono w IUNG-PIB we Wrocławiu. Niektóre herbicydy do kukurydzy okazały się bardzo skuteczne, m.in. mezotrion aplikowany we wczesnym terminie nalistnym. Informacji tej nie można jednak traktować jako zalecenie – niezbędne jest przeprowadzenie dalszych doświadczeń polowych.

W artykule przedstawiono przykładowe substancje chwastobójcze przeznaczone do ochrony kukurydzy. Wrażliwość chwastów przedstawiono na podstawie informacji podawanych w różnych źródłach literaturowych. Przed zabiegiem należy sprawdzić szczegółowe zalecenia z etykiety stosowanego środka ochrony roślin! Więcej informacji o dostępnych preparatach, którymi można prowadzić zwalczanie chwastów w kukurydzy można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

źródła:
1. Bereś P. K., Mrówczyński M. (red.). 2013. Metodyka integrowanej ochrony kukurydzy dla producentów. Wyd. Inst. Ochr. Roślin, Poznań, 67 ss.