psianka czarna

Solanum nigrum L.
Nazwa angielska: black nightshade
Rodzina: psiankowate (Solanaceae)

Wygląd, cechy szczególne

SIEWKA
Hipokotyl gęsto owłosiony, zazwyczaj fioletowo nabiegły. Liścienie szerokolancetowate (dł. do 10 mm), na szczycie zaostrzone, w nasadzie zaokrąglone, z widocznym nerwem środkowym, na ogół gęsto okryte włoskami (dodano 08-05-2021).

ROŚLINA DOROSŁA
Psianka czarna osiąga od 10 cm do 50 cm wysokości. Łodyga ma wzniesioną, rozgałęzioną, słabo kanciastą. Liście jajowate lub rombowojajowate, zazwyczaj o brzegach zatokowo ząbkowanych. Kwiatostan podbaldaszek, owoc to kulista czarna jagoda o średnicy 0,6 – 1 cm. Nasiona owalne, spłaszczone 1,75 – 2 mm dł., 1,25 – 1,5 mm szer. (aktualizacja 14-11-2023).

Okres kwitnienia

czerwiec-październik

Cykl życiowy, biologia

Roślina jednoroczna jara. Gatunek ciepłolubny, wschody rozpoczynają się późną wiosną gdy temperatura gleby osiąga 15-18ºC. Pojedynczy osobnik psianki wydaje zazwyczaj od kilkuset do kilku tysięcy nasion (w optymalnych warunkach wielokrotnie więcej) (dodano 09-06-2024). W rozprzestrzenianiu psianki czarnej uczestniczą ptaki. Przypuszcza się, że niektóre populacje tego gatunku (uodpornione na atrazynę) stwierdzone w Polsce w latach 90. ubiegłego wieku, zostały przetransportowane w przewodach pokarmowych ptaków migrujących z Francji (dodano 07-04-2017).

Nasiona psianki utrzymują zdolność do kiełkowania przez wiele lat. W jednym z doświadczeń po 39-letnim pobycie w glebie na głębokości 1 m kiełkowało ich aż 83% (dodano 18-10-2021). Kiełkowanie odbywa się wyłącznie z najpłytszej warstwy gleby – najczęściej z głębokości do 1,5-2 cm, maksymalnie z 7,5 cm (dodano 18-05-2024).

Występowanie, szkodliwość

Największe zagrożenie stwarza dla roślin okopowych i kukurydzy. W buraku cukrowym 0,5 sztuki psianki na m² może spowodować 5% stratę plonu. Próg szkodliwości dla buraka cukrowego wynosi 15 sztuk psianki przypadające na 30 m rzędu (badania przeprowadzone w USA). Wg. niektórych badaczy 0,5-1 egzemplarze tego gatunku (jeśli wzejdą odpowiednio wcześnie) przypadająca na m² plantacji mogą nawet całkowicie zdominować/zagłuszyć kukurydzę (dodano 07-04-2017). Zgodnie z Metodyką integrowanej ochrony kukurydzy dla producentów (IOR-PIB, 2013) próg szkodliwości dla kukurydzy to 1 szt./m² (dodano 31-12-2017).
Psianka czarna pośredniczy w rozprzestrzenianiu się chorób i szkodników atakujących rośliny z rodziny psiankowatych. Bardzo niekorzystna jest obecność tego gatunku w grochu, gdyż jagody psianki są zbliżone rozmiarem do nasion grochu i zanieczyszczają zebrany plon (dodano 21-12-2022).

Typowe warunki siedliskowe

wskaźnik świetlny: pełne światło
wskaźnik wilgotnościowy: gleby świeże
wskaźnik trofizmu: gleby bardzo zasobne – gleby zasobne
wskaźnik kwasowości gleby: gleby obojętne (6≤ pH <7) [1]

Zwalczanie psianki czarnej

Wrażliwość na herbicydy *: np. bentazon, chlopyralid, chloroprofam, chlorydazon, foramsulfuron, flurochloridon (dodano 22-10-2022), izoksaflutol, metamitron, metazachlor, mezotrion (dodano 10-10-2020), S-metolachlor (dodano 17-03-2021), nikosulfuron, oksyfluorofen, petoksamid, pirydat, sulkotrion, triflusulfuron.

*Skuteczność herbicydu zależy od wielu czynników m.in. fazy rozwojowej chwastu, dawki i formulacji preparatu. Dlatego informacji dotyczących wrażliwości chwastów na działanie środka chwastobójczego należy zawsze szukać w jego etykiecie.

źródła:
1. Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J., Korzeniak U. 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. Ekologiczne liczby wskaźnikowe roślin naczyniowych Polski. Wyd. Inst. Bot. PAN, Kraków, 183 ss.

Galeria zdjęć