szarłat szorstki

Amaranthus retroflexus L.
Nazwa angielska: redroot amaranth, redroot pigweed
Rodzina: szarłatowate (Amaranthaceae)

Wygląd, cechy szczególne

SIEWKA
Łodyżka podliścieniowa wąska, czerwonawa. Liścienie podłużnie równowąskie, delikatnie zaostrzone, od dolnej strony fioletowoczerwone (dodano 11-04-2020).

ROŚLINA DOROSŁA
Szarłat osiąga przeciętnie od 10 cm do 80 cm wysokości. Korzeń palowy, gruby, barwy czerwonoróżowej (dodano 12-12-2020). Łodyga wyprostowana, owłosiona, często czerwonawa. Liście na długich ogonkach, podłużnie eliptyczne lub owalnorombowate, ostro zakończone. Kwiatostanem są kłębiki zebrane w gęste kłosy. Nasiona o średnicy około 1 mm, czarne, spłaszczone.

Okres kwitnienia

lipiec-październik

Cykl życiowy, biologia

Gatunek jednoroczny jary. Ze względu na wysokie wymagania termiczne pojawia się późną wiosną. Minimalna temperatura do kiełkowania wynosi 7ºC, optimum zawiera się w przedziale 30-40ºC. Roślina bardzo płodna, opisany w literaturze rekord to 668 529 nasion wytworzonych na jednej roślinie. Nasiona szarłatu są bardzo odporne, w glebie mogą przetrwać do 40 lat, nie tracą żywotności po przejściu przez przewód pokarmowy krowy, konia, świni i owcy (dodano 11-09-2019). Z obserwacji prowadzonych przez polskich ornitologów wynika, że dzikie ptactwo zjada nawet 50% nasion wytwarzanych przez ten gatunek (dodano 02-01-2023).

Występowanie, szkodliwość

Największe zagrożenie stwarza w uprawach szerokorzędowych takich jak kukurydza, buraki, ziemniaki i warzywa. W badaniach IUNG-PIB 2, 5, 10 i 20 szt. szarłatu na 1m² plantacji kukurydzy spowodowały straty ziarna wynoszące odpowiednio 7, 8, 20 i 32%. Chwasty w najwyższym nasileniu (20 szt./m²) pobrały z 1 ha pola 189 kg azotu, 43 kg fosforu i 421 kg potasu (dodano 01-02-2022).

Próg szkodliwości dla kukurydzy to 1-2 egzemplarze szarłatu na 1m², a dla buraka cukrowego 5 egzemplarzy na 30m rzędu (za Metodykami Integrowanej Ochrony, IOR-PIB) (dodano 21-04-2017).

Szarłat jest rośliną żywicielską dla sprawcy mozaiki buraka, sprawcy zgorzeli siewek buraka oraz chwościka buraka (dodano 29-05-2023).

Typowe warunki siedliskowe

wskaźnik świetlny: pełne światło – umiarkowane światło
wskaźnik wilgotnościowy: gleby świeże
wskaźnik trofizmu: gleby bardzo zasobne
wskaźnik kwasowości gleby: gleby obojętne (6≤ pH <7) [1]

Zwalczanie szarłatu szorstkiego

Wrażliwość na herbicydy* (aktualizacja 07-01-2020): np. bromoksynil, chlomazon (wrażliwy lub średnio wrażliwy), chlorydazon, desmedifam, etofumesat, metamitron, metazachlor, metobromuron, mezotrion, napropamid, nikosulfuron, oksyfluorofen, petoksamid, pirydat, propyzamid, prosulfokarb, rimsulfuron, sulkotrion, tembotrion, triflusulfuron metylowy.

*Skuteczność herbicydu zależy od wielu czynników m.in. fazy rozwojowej chwastu, dawki i formulacji preparatu. Dlatego informacji dotyczących wrażliwości chwastów na działanie środka chwastobójczego należy zawsze szukać w jego etykiecie.

Inne informacje

Gatunek pochodzący z Ameryki Północnej i Środkowej. Na obszarze Polski został po raz pierwszy został zidentyfikowany na początku XIX wieku (aktualizacja 27-03-2021).

Galeria zdjęć

źródła:
1. Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J., Korzeniak U. 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. Ekologiczne liczby wskaźnikowe roślin naczyniowych Polski. Wyd. Inst. Bot. PAN, Kraków, 183 ss.

Przeczytaj także: Trudne chwasty dwuliścienne w kukurydzy. Jaki oprysk nalistny?