Burak cukrowy ze względu na późny siew, powolne kiełkowanie nasion oraz niespieszny wzrost siewek jest bardzo podatny na konkurencyjne oddziaływanie chwastów. Obecność zachwaszczenia jest najbardziej niepożądana do momentu wytworzenia przez roślinę uprawną 6-8 liści właściwych.
Obecnie standardem w ochronie buraka jest stosowanie herbicydów w systemie dawek dzielonych, czyli wykonaniu kilku zabiegów preparatami w dawkach mniejszych w porównaniu do maksymalnie zalecanych. W takiej strategii odchwaszczania wykorzystywane są wieloskładnikowe kombinacje substancji czynnych (mieszaniny fabryczne i zbiornikowe), które aplikowane są cyklicznie w najwcześniejszych stadiach rozwojowych chwastów [1].
| Oprysk na chwasty w buraku cukrowym jest coraz trudniejszy! Niektóre herbicydy, który były powszechnie wykorzystywane w buraku zostały już wycofane, a los innych nie jest do końca pewny. W ubiegłym sezonie plantatorzy musieli poradzić sobie bez desmedifamu, który od wielu lat był zalecany do niszczenia wielu ważnych gospodarczo gatunków chwastów. |
Na krajowych plantacjach buraka cukrowego występuje kilkadziesiąt gatunków chwastów. Jako najbardziej uciążliwe zazwyczaj wymieniane są m.in. chwasty prosowate (głównie chwastnica jednostronna, a lokalnie włośnica sina i zielona), komosa biała, ostrożeń polny, przytulia czepna oraz szarłat szorstki.
Oprysk na komosę białą w buraku cukrowym
Komosa biała to najpospolitszy i jeden z najgroźniejszych gatunków zachwaszczających plantacje buraka cukrowego. Roślina ta zazwyczaj dorasta do 1 m, jednak w sprzyjających warunkach może osiągnąć nawet 2-3 m wysokości, wyprodukować olbrzymią ilość zielonej masy i bardzo silnie wyczerpać glebę ze składników pokarmowych.
W badaniu IOR-PIB dostrzeżono, że gatunek ten jest wyjątkowo konkurencyjny podczas suszy. W sezonie z niedoborem opadów progiem szkodliwości dla buraka była 1 szt. komosy przypadająca na 10 m2 plantacji, natomiast w sezonie przekropnym próg wynosił 5 szt./10m2.
Przykładowe herbicydy (substancje czynne) do zwalczania/ograniczania wzrostu komosy białej w buraku cukrowym: metamitron, tienkarbazon metylu + foramsulfuron (można stosować wyłącznie w odmianach buraka odpornych na herbicydy z grupy sulfonylomoczników).
|
|
|
Oprysk na ostrożnia polnego w buraku cukrowym
Ostrożeń polny zaliczany jest to najbardziej konkurencyjnych chwastów polnych. Obliczono, że występując w dużym nasileniu może z 1 ha „ukraść” nawet 300 kg azotu, 40 kg fosforu i prawie 400 kg potasu! Jest to gatunek wieloletni, który na polach uprawnych rozmnaża się głównie wegetatywnie. Nowy osobnik może powstać z niewielkiego odcinka korzenia, którego długość nie przekracza 1 cm. Osobniki jednoroczne bardzo szybko wytwarzają silny system korzeniowy i już po około 8 tygodniach od wschodów zdolne są do rozmnażania wegetatywnego. Jest to roślina w dużym stopniu tolerancyjna na niekorzystne warunki siedliskowe, może zasiedlać nawet stanowiska bardzo suche lub zasolone.
Doświadczalnie ustalono, że 2 szt. ostrożnia przypadające na 1 m2 plantacji obniżają plon okopowych oraz zbóż w granicach 15-20% [2].
Przykładowe herbicydy (substancje czynne) do zwalczania/ograniczania wzrostu ostrożnia polnego w buraku cukrowym: chlopyralid.
|
|
|
Oprysk na szarłat szorstki w buraku cukrowym
Szarłat szorstki to roślina zawleczona do Europy z Ameryki Północnej i Środkowej, której obecność w Polsce potwierdzono dopiero na początku XIX wieku. Obecnie chwast ten występuje na obszarze całego kraju. Szarłat to gatunek ciepłolubny, który do kiełkowania potrzebuje co najmniej 5-7°C (optimum to 30-40°C). Jest to roślina bardzo plenna, według niektórych źródeł średnia płodność szarłatu to około 10 tys., a maksymalna ponad 660 tysięcy nasion.
W literaturze można natrafić na informacje, że orientacyjnym progiem szkodliwości dla buraka cukrowego jest występowanie 1 egzemplarza szarłatu na 10 m2 plantacji. Warto także pamiętać, że chwast ten jest rośliną żywicielską m.in. dla sprawcy zgorzeli siewek buraka oraz chwościka buraka.
Przykładowe herbicydy (substancje czynne) do zwalczania/ograniczania wzrostu szarłatu szorstkiego w buraku cukrowym: metamitron, triflusulfuron metylowy.
Oprysk na przytulię czepną w buraku cukrowym
Przytulia czepna to gatunek o bardzo charakterystycznym wyglądzie, który można łatwo zidentyfikować już w najmłodszych stadiach rozwoju. Jest to roślina o bardzo niskich potrzebach termicznych, która kiełkuje już w temperaturze nieznacznie wyższej od 0°C i dobrze rozwija się w warunkach chłodnej wiosny.
Opracowany w Austrii próg szkodliwości to 5 szt. przytulii czepnej przypadające na 10 m2 uprawy buraka cukrowego.
Przykładowe herbicydy (substancje czynne) do zwalczania/ograniczania wzrostu przytulii czepnej w buraku cukrowym: metamitron, triflusulfuron metylowy.
|
| Ultranowoczesne metody zwalczania chwastów w buraku cukrowym |
|
Oprysk na chwastnicę jednostronną w buraku cukrowym
Chwastnica jednostronna to najpospolitszy chwast z rodziny traw zasiedlający plantacje buraka cukrowego. Jest to roślina ciepłolubna pojawiająca się późną wiosną – minimalna temperatura dla kiełkowania jej nasion to 10°C (optimum to ponad 30°C). W sprzyjających warunkach intensywnie się krzewi i rośnie bardzo szybko osiągając nawet do 100 cm wysokości. Występując w dużym nasileniu może pobrać z gleby 60-80% dostępnego azotu. Nawożenie mineralne stymuluje jej wzrost bardziej niż roślin uprawnych.
W badaniach IOR-PIB chwastnica jednostronna w obsadzie 3 szt./1m² spowodowała, w zależności od przebiegu pogody, straty plonu buraka cukrowego wynoszące od 13 do 48%. W północnej Dakocie (USA) progiem szkodliwości jest 10 sztuk chwastnicy przypadające na 30 m rzędu buraka.
Przykładowe herbicydy (substancje czynne) do zwalczania/ograniczania wzrostu chwastnicy jednostronnej w buraku cukrowym: chizalofop-P-etylowy, fluzyfop-P-butylowy, propachizafop.
Oprysk na włośnice w buraku cukrowym
Włośnica sina i zielona to gatunki bardzo podobne do chwastnicy i często z nią mylone, zwłaszcza na etapie wzrostu wegetatywnego. Ze względu, że mają duże potrzeby termiczne (nieco większe od chwastnicy) pierwsze wschody tych roślin można zaobserwować dopiero późną wiosną, a nawet wczesnym latem.
Wg niektórych badań włośnice są bardziej konkurencyjne dla buraka cukrowego niż chwastnica jednostronna. W USA (północna Dakota) progiem szkodliwości dla włośnic to zaledwie 5 szt. przypadające na 30 m rzędu.
Przykładowe herbicydy (substancje czynne) do zwalczania/ograniczania wzrostu włośnic w buraku cukrowym: chizalofop-P-etylowy, propachizafop.
|
Skuteczność chwastobójcza herbicydów zależy nie tylko do rodzaju substancji czynnej lecz także od wykorzystanej dawki środka, jego formulacji oraz terminu zabiegu. Dlatego informacji dotyczących wrażliwości chwastów na działanie określonego środka chwastobójczego zawsze należy szukać w jego etykiecie-instrukcji. Stopień szkodliwości chwastów zależy od wielu czynników (m.in. od terminu wschodów rośliny uprawnej i chwastów oraz warunków pogodowych i glebowych). Z tego powodu podane w artykule progi szkodliwości należy traktować jedynie orientacyjnie. Więcej informacji o dostępnych preparatach, którymi można prowadzić zwalczanie chwastów w buraku cukrowym na wiosnę można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. |
źródła:
1. Piszczek J., Strażyński P., Mrówczyński M. (red.) 2018. Metodyka integrowanej ochrony buraka cukrowego i pastewnego dla doradców. IOR-PIB, Poznań, 184 ss.
2. Paradowski A. 2009. Atlas chwastów. Plantpress, Kraków, 230 ss.