Na wielu plantacjach rzepaku ozimego chwasty z rodziny traw (wiechlinowatych) pojawiają się w dużym nasileniu stwarzając poważne zagrożenie dla wysokości plonu. Do najpospolitszych należą samosiewy zbóż, miotła zbożowa oraz perz właściwy. Czasami problemem bywają także inne gatunki jednoliścienne np. stokłosy, życice oraz wyczyniec polny.
Ze względu na to, że rzepak ozimy uprawiany jest zazwyczaj na stanowisku po zbożach, nierzadko gatunkiem dominującym w strukturze zachwaszczania są ich samosiewy. Do najbardziej niepożądanych zaliczane są jęczmień oraz żyto, których siewki szybko osiągają zaawansowane stadia rozwojowe. Problem z samosiewami zbóż w rzepaku na ogół nasila się na stanowiskach gdzie rezygnuje się z uprawek pożniwnych, które są bardzo pomocne w walce z tego typu chwastami.
| Samosiewy zbóż w rzepaku powodują największe straty plonu na plantacjach wysiewanych w opóźnionych terminach. Wykazano, że przy siewie 25 sierpnia 5% stratę plonu spowodowało 100 samosiewów jęczmienia przypadających na m2 plantacji, a przy siewie rzepaku 9 września takie same straty odnotowano już przy zachwaszczeniu 10 razy niższym (10 szt./m2)! |
Nalistne zwalczanie chwastów jednoliściennych w rzepaku
Do selektywnego zwalczania wielu gatunków traw w rzepaku można wykorzystać grupę herbicydów działających jako inhibitory ACCazy – enzymu uczestniczącego w początkowym etapie biosyntezy lipidów. Substancje te, ze względu na wąskie spektrum chwastobójcze, określane są mianem graminicydów (Gramineae (łac.) – trawy). Do popularnych graminicydów w rzepaku należą m.in. chizalofop, fluazyfop i kletodym.
Na plantacjach opanowanych przez gatunki jednoroczne (np. miotła zbożowa w rzepaku, wyczyniec polny w rzepaku) w wielu przypadkach wystarczająco skuteczne są najniższe zarejestrowane dawki graminicydów. Z kolei w przypadku zachwaszczenia gatunkami wieloletnimi (np. perz właściwy w rzepaku), pojawia się potrzeba stosowania wyższych, najczęściej maksymalnych, dawek preparatów.
|
| Ultranowoczesne metody zwalczania chwastów w rzepaku ozimym |
|
Pierwszym symptomem fitotoksycznego działania inhibitorów ACCazy jest zahamowanie wzrostu siewek, do którego dochodzi już w parę godzin po zabiegu. Po kilku dniach na najmłodszych liściach pojawiają zmiany zabarwienia (chlorozy, brunatnienie lub czerwienienie), a w pobliżu merystemów dochodzi do stopniowego obumierania tkanek (nekrozy). Do zaschnięcia chwastów dochodzi na ogół w przeciągu 1-3 tygodni od zabiegu.
Roczne gatunki jednoliścienne są zazwyczaj najbardziej wrażliwe na działanie większości graminicydów od fazy 2 liści do początku fazy krzewienia, a wieloletnie (perz właściwy w rzepaku) w fazie 4-6 liści. Jednak zawsze trzeba zweryfikować w etykiecie w jakim stadium rozwojowym (roślin uprawnych i chwastów) należy wykonać zabieg . Nawet zalecenia dla produktów zawierających identyczną substancję czynną czasami różnią się w tym zakresie.
Graminicydy w rzepaku – charakterystyka wybranych substancji
Kletodym to związek należący do cykloheksanodionów (grupa „dym”). Działa systemicznie, pobierany jest szybko przez liście, a następnie przemieszczany do korzeni i rozłogów. Opady deszczu występujące w godzinę po zabiegu nie mają wpływu na jego działanie*.
Chwasty wrażliwe np: miotła zbożowa, owies głuchy, samosiewy zbóż, wyczyniec polny.
|
|
|
Fluazyfop-P-butylowy jest zaliczany do pochodnych kwasu arylofenoksypropionowego (grupa „fop”). Herbicyd ten pobierany jest przez liście, a następnie rozprowadzany do pozostałych organów roślinnych. Przenika do chwastów w ciągu godziny od zabiegu, zatem opady deszczu, które wystąpią po tym czasie nie obniżają skuteczności jego działania*.
Chwasty wrażliwe np: chwastnica jednostronna, miotła zbożowa, owies głuchy, perz właściwy, samosiewy zbóż, włośnica sina.
* Tempo pobierania substancji czynnej przez rośliny zależy m.in. od przebiegu pogody i formulacji preparatu. Informacje o tym po jakim czasie deszcz nie wpłynie ujemnie na skuteczność zabiegu należy zawsze sprawdzić w etykiecie lub pozyskać od producenta danego preparatu.
| Warto stosować naprzemiennie graminicydy należące do różnych grup chemicznych, np. najpierw substancję z grupy „fop” (np. chizalofop), a w kolejnym zabiegu z grupy „dym” (np. kletodym). Co prawda ich mechanizm działania jest identyczny (inhibtory ACCazy), lecz ze względu na różnice w budowie chemicznej w pewnym stopniu redukujemy ryzyko uodparniania się chwastów. |
Chizalofop-P-etylowy to herbicyd należący do pochodnych kwasu arylofenoksypropionowego (grupa „fop”). Zalecany jest do stosowania nalistnego, wykazuje działanie systemiczne. Pełny efekt chwastobójczy jest na ogół widoczny 2-3 tygodnie po wykonaniu zabiegu.
Chwasty wrażliwe np: chwastnica jednostronna, miotła zbożowa, owies głuchy, perz właściwy, samosiewy zbóż, włośnica sina, życica wielokwiatowa.
| Skuteczność środka chwastobójczego zależy m.in. od rodzaju substancji czynnej, zastosowanej dawki, terminu oprysku oraz formulacji preparatu. Dlatego informacji dotyczących wrażliwości chwastów na działanie określonego produktu chwastobójczego należy zawsze szukać w jego etykiecie. |