Wiosną, w celu zapewnienia dla rzepaku ozimego możliwie jak najlepszych warunków do wzrostu i rozwoju, niezbędna jest m.in. szybka eliminacja konkurencji ze strony chwastów. Dlatego jak najwcześniej, jeszcze przed ustąpieniem zimowej przerwy w wegetacji, należy ocenić stan i stopień zachwaszczenia plantacji, co pozwoli z wyprzedzeniem zaplanować wiosenne zabiegi.
W najgorszej sytuacji są plantatorzy, którzy zrezygnowali z jesiennej ochrony herbicydowej lub nie była ona w pełni skuteczna. Większość chwastów zasiedlających uprawy rzepaku to tzw. gatunki zimujące, które mogą prowadzić wegetację w niskich temperaturach i bez problemu przetrwać zimowe mrozy. Pozostawione do wiosny mogą osiągnąć bardzo zaawansowane stadia rozwoju, co sprawi, że ich wyeliminowanie będzie bardzo trudne, a nawet niemożliwe. Szybkiemu wzrostowi takich gatunków sprzyjają coraz częstsze w ostatnich latach ciepłe jesienie oraz łagodne zimy.
|
| Skuteczne zwalczanie chwastów w rzepaku |
|
Najgroźniejsze chwasty rzepaku
Ocenia się, że na plantacjach rzepaku ozimego występuje kilkadziesiąt gatunków chwastów. Największe znaczenia mają: maruna bezwonna, rumian polny, przytulia czepna, tasznik pospolity, tobołki polne, perz właściwy, chaber bławatek, mak polny, jasnoty, fiołek polny, miotła zbożowa, rumianek pospolity i rdest plamisty [1]. Ze względu na to, że rzepak często „wchodzi” na stanowisko po zbożach, bardzo dużym problemem są także ich samosiewy.
|
|
|
Do chwastów szczególnie konkurencyjnych należy pospolita przytulia czepna, a także znacznie rzadszy, stwarzające lokalne problemy, ostrożeń polny. W ich przypadku progiem ekonomicznej szkodliwości jest już jeden egzemplarz przypadający na 1m2 plantacji rzepaku ozimiego. Dla zbiorowiska chwastów dwuliściennych, przy braku dominacji jednego gatunku, wiosenny próg szkodliwości ustalono na 30 szt./m2 (jesienią 20 szt./m2). Natomiast zwalczanie chwastów jednoliściennych jest ekonomicznie uzasadnione gdy pokryją co najmniej 10-15% powierzchni pola [1].
Jakie herbicydy stosować wiosną
Do wiosennej ochrony plantacji rzepaku ozimego dostępnych jest zaledwie kilka substancji czynnych. Najwcześniej, bo jeszcze podczas spoczynku wegetacyjnego (przy braku okrywy śnieżnej) można wykorzystać niektóre produkty zawierające propyzamid. Substancja ta przeznaczona jest do zwalczania wybranych jednorocznych chwastów jedno- i dwuliściennych.
Nieco później, gdy temperatury wzrosną, a rzepak „obudzi” się ze spoczynku zimowego, asortyment środków chwastobójczych jest nieco bogatszy. Tam gdzie głównym problemem są gatunki dwuliścienne można wykorzystać chlopyralid i pikloram (dostępne solo oraz jako produkty dwuskładnikowe) – substancje z grupy regulatorów wzrostu. Spektrum ich działania jest zbliżone. Eliminują np. chabra, ostrożenia i niektóre rumianowate. Różnią się m.in. w zakresie zwalczania przytulii czepnej, która jest wrażliwa jedynie na działanie pikloramu (osobniki do 8 cm wysokości). Od ubiegłego sezonu, do niszczenia szeregu chwastów dwuliściennych (w tym przytulii czepnej), dostępna jest także kombinacja chlopyralid + halauksyfen metylu.
Na plantacjach zachwaszczonych gatunkami z rodziny traw można wykorzystać graminicydy, m.in. chizalofop, kletodym, fluazyfop. Spektrum chwastobójcze tych substancji nieco się różni (zwłaszcza biorąc pod uwagę dawki dopuszczone do wiosennego stosowania), ale dobierając odpowiednio preparat można bardzo skutecznie zwalczać wiele groźnych gatunków traw zasiedlających stanowisko.
Tylko dla odmian odpornych!
Niektóre odmiany rzepaku można chronić aplikując środki chwastobójcze zawierające imazamoks. Jednak wykorzystanie tej substancji trzeba zaplanować dużo wcześniej, już na etapie zakupu materiału siewnego. Imazamoks dopuszczony jest do stosowania wyłącznie w wybranych, odpornych na jego działanie odmianach rzepaku – pozostałe zostaną zniszczone. Aktualnie do wiosennej ochrony rzepaku ozimego zarejestrowane są fabryczne połączenia imazamoks + chinomerak.
Powyżej przedstawiono jedynie przykładowe możliwości ochrony plantacji rzepaku, pełną listę zalecanych preparatów oraz ich etykiety można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Skuteczność herbicydów zależy m.in. od zastosowanej dawki, terminu oprysku oraz formulacji preparatu. Dlatego informacji dotyczących wrażliwości chwastów na działanie określonego preparatu chwastobójczego należy zawsze szukać w jego etykiecie.
źródła:
1. Mrówczyński M., Pruszyński S. (red.) 2020. Metodyka integrowanej produkcji rzepaku ozimego i jarego (wydanie trzecie zmienione). PIORiN, Warszawa, 87 ss.