żółtlica owłosiona

Galinsoga ciliata (Raf.) S. F. Blade = Galinsoga quadriradiata Ruiz & Pav.
Nazwa angielska: shaggy soldier
Rodzina: astrowate (Asteraceae), dawniej: złożone (Compositae)

Wygląd, cechy szczególne

SIEWKA
Liścienie kolisto-jajowate, na szczycie ucięte, na krótkich ogonkach (dodano 08-07-2020). Pierwsze liście romboidalne, ostro zakończone. Dalsze liście jajowate. Siewki, zwłaszcza na łodyżkach ponad liścieniami i ogonkach liściowych, okryte gęstymi białawymi włoskami (dodano 29-01-2024).

ROŚLINA DOROSŁA
Dorasta przeciętnie od 20 do 60 cm wysokości. Liście naprzeciwległe, jajowate, z brzegami grubo karbowanymi. Cała roślina gęsto owłosiona. Kwiatostan to koszyczek, a owoc niełupka. Od żółtlicy drobnokwiatowej można ją odróżnić m.in. po większych kwiatach języczkowych, grubo karbowanych brzegach liści i obfitszym owłosieniu pędów (aktualizacja 19-09-2022).

Okres kwitnienia

czerwiec-październik

Cykl życiowy, biologia

Gatunek jednoroczny jary o krótkim cyklu życiowym. W ciągu roku może wytworzyć kilka pokoleń. Nasiona wykazują brak lub bardzo krótki okres spoczynku. Wschody odbywają się głównie z najpłytszej, wierzchniej warstwy gleby. Wyniki badań są jednak rozbieżne. W jednym z doświadczeń żółtlice (drobnokwiatowa i owłosiona) nie zdołały wzejść z głębokości 1 cm (z powierzchni kiełkowało 98%, a z głębokości 0,25 cm już tylko 56% nasion). Natomiast w innym doświadczeniu odnotowano aż 97% wchodów z nasion umieszczonych na głębokości 3 cm (gleba wilgotna i optymalna temperatura) (dodano 21-06-2018).
W korzystnych warunkach siedliskowych żółtlica owłosiona może rozmnażać się wegetatywnie, w wyniku ukorzeniania się pędów (dodano 16-01-2020).

Występowanie, szkodliwość

Żółtlica owłosiona zachwaszcza najczęściej uprawy szerokorzędowe np. warzywa, ziemniaki, buraki, kukurydzę. Występuje często w towarzystwie żółtlicy drobnokwiatowej, od której ma jednak nieco wyższe preferencje względem żyzności oraz wilgotności stanowiska. Tam gdzie uprawia się rzepak i zboża, żółtlice mogą masowo wzejść dopiero po zbiorach i wykonaniu podorywek, o ile warunki wilgotnościowe sprzyjają kiełkowaniu (dodano 08-07-2023).

Typowe warunki siedliskowe

wskaźnik świetlny: pełne światło – umiarkowane światło
wskaźnik wilgotnościowy: gleby świeże – gleby wilgotne
wskaźnik trofizmu: gleby gleby zasobne – gleby bardzo zasobne
wskaźnik kwasowości gleby: gleby obojętne (6≤ pH <7) [1]

Zwalczanie żółtlicy owłosionej

Wrażliwość na herbicydy*: np. kwas pelargonowy (aktualizacja 24-01-2023), triflusulfuron metylowy.

Na plantacjach opanowanych przez żółtlicę owłosioną w pewnym stopniu powinny być przydatne herbicydy zalecane do niszczenia żółtlicy drobnokwiatowej. Jednak nie ma pewności, że reakcja obu gatunków na substancje czynne będzie identyczna. Na przykład w etykiecie herbicydu Clentiga (chinomerak + imazamoks) żółtlica drobnokwiatowa określona została jako gatunek wrażliwy, a żółtlica owłosiona jako średniowrażliwy [2] (aktualizacja 27-06-2019). Z kolei w etykiecie preparatu Goltix Gold 700 SC (metamitron) żółtlica drobnokwiatowa opisana jest jako chwast wrażliwy, a żółtlica owłosiona jako średnio odporny [3] (dodano 09-08-2022).

*Skuteczność herbicydu zależy od wielu czynników m.in. fazy rozwojowej chwastu, dawki i formulacji preparatu. Dlatego informacji dotyczących wrażliwości chwastów na działanie środka chwastobójczego należy zawsze szukać w jego etykiecie.

Przeczytaj także: Najgroźniejsze chwasty w buraku cukrowym

Inne informacje

Żółtlica owłosiona to roślina pochodząca z Ameryki Południowej i Środkowej. W Europie potwierdzono jej obecność po raz pierwszy w roku 1853, a na obszarze Polski (Wrocław) w 1876. Do końca XIX wieku na Dolnym Śląsku znane były 3 stanowiska tego gatunku (dodano 25-05-2021).

Nazwa rodzajowa Galinsoga upamiętnia żyjącego w XVIII wieku hiszpańskiego lekarza i botanika Ignacio Mariano Martinez de Galinsoga, dyrektora Królewskiego Ogrodu Botanicznego w Madrycie (dodano 26-10-2018).

źródła:
1. Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J., Korzeniak U. 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. Ekologiczne liczby wskaźnikowe roślin naczyniowych Polski. Wyd. Inst. Bot. PAN, Kraków, 183 ss.
2. Clentiga. Etykieta preparatu – instrukcje stosowania środków ochrony roślin MRiRW. Załącznik do decyzji MRiRW nr R-412/2018d z dnia 31.08.2018 r.
3. Goltix Gold 700 SC. Etykieta preparatu – instrukcje stosowania środków ochrony roślin MRiRW. Załącznik do decyzji MRiRW nr R – 522/2020d z dnia 18.08.2020 r.