Nie istnieje uniwersalna i jednoznaczna definicja chwastów
Weed Science Society of America (WSSA) w roku 1967 chwastem nazwało roślinę rosnącą tam gdzie nie jest pożądana („a plant growing where it is not desired”). W roku 1989 WSSA podaje kolejną nieco szerszą definicję, określając chwasty jako dowolne rośliny, które są niepożądane lub kolidują z działaniami lub interesem człowieka („any plant that is objectionable or interferes with the activities or welfare of man”) [cyt. za 3].
Z kolei European Weed Research Society (EWRS) chwastem nazywa roślinę lub roślinność, z wyłączeniem grzybów, która koliduje z celami lub potrzebami ludzi („plant or vegetation, excluding fungi, interfering with the objectives or requirements of people”) [cyt. za 3].
Prof. Świętochowski i prof. Tołpa [1] podają, że na ogół wszystkie obce rośliny, które znajdują się wśród roślin uprawnych są chwastami. Podkreślają jednak, że chwasty właściwe są roślinami obcymi dla roślin uprawnych, które dopasowały swój cykl życiowy do warunków uprawowych, co pozwala im przetrwać i przedłużyć życie gatunku. Zatem samosiewów roślin uprawnych nie można zaliczyć do tak zdefiniowanych chwastów właściwych (samosiewami nazywamy rośliny uprawne kiełkujące z osypanych podczas zbioru nasion).
Prof. Zimny [4] nazywa chwastami rośliny niepożądane, konkurujące z roślinami uprawnymi na polach, łąkach, w ogrodach, lasach itp.
PODZIAŁ CHWASTÓW
Przy podziale chwastów często bazuje się na systematyce botanicznej, długości cyklu życiowego lub miejsce występowania.
-
Klasyfikacja botaniczna
W przypadku klasyfikacji botanicznej zastosowanie mają obowiązujące zasady systematyki roślin. Należy zwrócić uwagę, że powszechnie używany w Polsce podział na chwasty jedno i dwuliścienne nie jest podziałem precyzyjnym. Do roślin jednoliściennych zaliczanych jest bowiem wiele rodzin (np. liliowate, szparagowate, wiechlinowate), natomiast używając pojęcia „chwasty jednoliścienne” mamy na myśli wyłącznie gatunki należące do rodziny wiechlinowatych (dawniej traw). Bardziej precyzyjne jest pojęcie używane w literaturze anglojęzycznej „grass weeds” (chwasty trawiaste).
-
Długość cyklu życiowego
Ze względu na długość cyklu życiowego wyróżniamy chwasty jednoroczne, dwuletnie oraz wieloletnie (czytaj więcej).
-
Wymagania siedliskowe
Biorąc pod uwagę miejsce występowania chwasty można podzielić na trzy podstawowe grupy [1, 4]:
»chwasty segetalne (polne), które występują na terenach uprawnych: polach i ogrodach.
»chwasty ruderalne, zasiedlające głównie tereny nieużytkowane rolniczo, sztucznie wytworzone przez człowieka (np. miedze, przydroża, przypłocia, podwórka).
»chwasty użytków zielonych – zachwaszczające łąki i pastwiska (Tołpa i Świętochowski tę grupę określają „chwastami paszowisk” – współcześnie taka nazwa nie jest używana).
Prof. Woźnica [2] klasyfikując chwasty ze względu na występowanie w ekosystemach wymienia m.in.: chwasty pól i ogrodów (segetalne), chwasty łąk i pastwisk, chwasty leśne, chwasty wodne, chwasty szkółkarskie (zachwaszczające szkółki drzew), chwasty terenów rekreacyjnych. Chwasty polne i ogrodowe dzieli na trzy grupy, biorąc pod uwagę ich pochodzenie na:
-chwasty właściwe – gatunki dzikie przystosowane do występowania na polach,
-chwasty ruderalne – gatunki przenikające na pola (zwłaszcza na obrzeża plantacji) z terenów nieużytkowanych rolniczo,
-obce rośliny uprawne (samosiewy) – rośliny uprawne, które nie są celem uprawy na plantacji, ich nasiona mogły trafić na dane stanowisko np. z zanieczyszczonym materiałem siewnym lub osypać do gleby podczas zbioru przedplonów.
źródła:
1. Świętochowski B., Tołpa S. 1950. Chwasty. PIWR, Warszawa, 160 ss.
2. Woźnica Z. 2008. Herbologia. Podstawy Biologii, Ekologii i Zwalczania Chwastów. PWRiL, Poznań, 430 ss.
3. Zimdahl R. L. 2007. Fundamentals of Weed Science. Academic Press, Burlington, San Diego, Londyn, 666 ss.
4. Zimny L. 2003. Encyklopedia ekologiczno-rolnicza. Wydaw. AR, Wrocław, 230 ss.
zdjęcia. Pixabay.