Jedną z możliwości klasyfikacji chwastów jest podział ze względu na długość cyklu życiowego. Chwasty występujące na obszarze naszego kraju dzielimy na jednoroczne, dwuletnie oraz wieloletnie.
-
Chwasty jednoroczne
Chwasty jednoroczne są to rośliny, których długość pełnego cyklu życiowego (od nasiona do nasiona) nie przekracza 12 miesięcy. Dzielone są zazwyczaj na dwie podgrupy: chwasty jednoroczne jare oraz zimujące.
Gatunki jednoroczne jare przechodzą pełny rozwój podczas jednego sezonu wegetacyjnego. Wschodzą zazwyczaj wiosną i przed nastaniem zimy wydają nasiona. Nie są odporne na mróz, jeśli wykiełkują latem lub jesienią mogą nie zdążyć przejść fazy rozwoju generatywnego (kwitnienie, wydanie nasion), gdyż obumierają wraz z nadejściem zimy. Do gatunków jednorocznych jarych zaliczamy m.in. komosę białą, psiankę czarną, szarłat szorstki, włośnice.
Chwasty jednoroczne zimujące są roślinami odpornymi na niskie temperatury i jeśli wzejdą jesienią, mogą przetrwać zimę, a w następnym roku na wiosnę kontynuować swój wzrost. Jeśli kiełkują wiosną, przechodzą pełen rozwój w jednym sezonie wegetacyjnym, czyli ich cykl życiowy jest identyczny jak gatunków jednoczonych jarych. Do takich roślin zaliczamy np. chabra bławatka, fiołki, miotłę zbożową.
Niektóre chwasty jednoroczne mogą mieć bardzo krótki, nawet kilkutygodniowy, cykl życiowy, co pozwala im na wydanie kilku pokoleń w jednym sezonie – są one określana jako gatunki krótkotrwałe lub efemerydy, mogą to być chwasty jare np. żółtlica drobnokwiatowa lub zimujące np. gwiazdnica pospolita.
Często w różnego rodzaju opracowaniach herbologicznych możemy spotkać się z określeniem – chwasty jednoroczne ozime. Zazwyczaj jest to synonim gatunku jednorocznego zimującego. Typowe rośliny ozime do przejścia w fazę generatywną (kwitnienie) wymagają okresu niskich temperatur (jarowizacja). Jednak przeglądając atlasy chwastów trudno pośród opisywanych chwastów jednorocznych natknąć się na rośliny o takich wymaganiach.
-
Chwasty dwuletnie
Chwasty dwuletnie do zakwitnięcia i wydania nasion potrzebują dwóch sezonów wegetacyjnych, ich cykl życiowy trwa ponad 12 miesięcy, jednak nie więcej niż 2 lata.
Gatunki te w pierwszym roku wytwarzają zazwyczaj rozetę liści i w tej formie zimują, dopiero w kolejnym sezonie wchodzą w fazę rozwoju generatywnego. Rzadko występują w uprawach rolniczych jednorocznych, pojawiają się na stanowiskach ruderalnych oraz w uprawach wieloletnich. Do chwastów dwuletnich zaliczamy np. marchew zwyczajną, oset zwisły i kędzierzawy.
Perz to gatunek wieloletni, który na polach uprawnych rozmnaża się głównie wegetatywnie.
|
|
|
-
Chwasty wieloletnie
Do chwastów wieloletnich (tzw. trwałych lub bylin) należą gatunki, które występując na dogodnym stanowisku mogą egzystować przez kilka lat, wielokrotnie wydając nasiona. Zimą ich część naziemna zamiera i niekorzystny okres mogą przetrwać w postaci różnego rodzaju organów wegetatywnych znajdujących się pod ziemią na których znajdują się merystemy wzrostowe (takie gatunki nazywana są geofitami). Gatunki wieloletnie cechuje zdolność do rozmnażania wegetatywnego. Podziału chwastów wieloletnich często dokonuje się na podstawie budowy organów służących do rozmnażania wegetatywnego, prof. Woźnica (2008) wymienia tu: chwasty o korzeniu palowym, o kłączu pionowym skróconym, o rozłogach nadziemnych, o rozłogach podziemnych, korzeniowo-odrostowe oraz chwasty cebulowe. Inną możliwością jest podział, często spotykany w literaturze anglojęzycznej, ze względu na dominujący sposób rozmnażania. Wyróżniamy tu chwasty wieloletnie zwykłe (simple perennials) oraz wieloletnie płożące się (creeeping perennials). Do chwastów wieloletnich zwykłych należą gatunki rozmnażające się za pomocą nasion, które mogą regenerować się z organów wegetatywnych np. w sytuacji gdy część nadziemna zostanie uszkodzona (np. mniszek pospolity, szczaw kędzierzawy). Z kolei do drugiej grupy należą rośliny wieloletnie rozmnażające się zwykle zarówno wegetatywnie (kłącza, rozłogi itd.), jak i generatywnie, zaliczany tu jest np. perz właściwy, ostrożeń polny, powój polny.