Ochrona buraka cukrowego, ze względu na wycofywanie kolejnych substancji czynnych, jest coraz trudniejsza. W tym sezonie plantatorzy będą musieli po raz pierwszy poradzić sobie bez desmedifamu – bardzo popularnej substancji, która wchodziła w skład wielu herbicydów jedno-, dwu- oraz trójskładnikowych.
Pierwszych kilka tygodni wegetacji to etap, gdy burak bardzo niekorzystnie reaguje na konkurencję ze strony chwastów. Okres krytyczny, gdy obecność zachwaszczenia powoduje największe straty plonu, trwa od wschodów do momentu wytworzenia przez rośliny uprawne 6-8 liści właściwych.
Do ochrony buraka cukrowego od wielu lat z powodzeniem wykorzystywane są środki chwastobójcze aplikowane w systemie dawek dzielonych. Taka metoda pozwala stosować herbicydy w rozmaitych kombinacjach, które tworzone są w oparciu o gotowe mieszaniny wieloskładnikowe lub mieszaniny przygotowywane przez rolnika samodzielnie bezpośrednio przed zabiegiem [1].
Do dyspozycji plantatorów dostępnych jest obecnie kilkanaście substancji czynnych (wliczając w to kilka bardzo podobnie działających graminicydów). Wybrane związki wchodzące w skład tej grupy zostaną krótko scharakteryzowane w dalszej części artykułu.
|
|
|
Metamitron to związek zakłócający przebieg procesu fotosyntezy (mechanizm działania C1 wg HRAC). Absorbowany jest głównie przez korzenie, w mniejszym stopniu przez liście. Może być wykorzystywany zarówno w zabiegach doglebowych, jak i nalistnych. Eliminuje wiele uciążliwych gatunków chwastów i jednocześnie jest w bardzo dużym stopniu selektywny dla roślin uprawnych. Metamitron jest prawdopodobnie najbardziej znanym herbicydem zalecanym do ochrony buraka cukrowego. W Polsce zarejestrowany został po raz pierwszy już w latach 80. ubiegłego wieku.
Przykładowe gatunki wrażliwe: blekot pospolity, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, komosa biała, łoboda rozłożysta, pokrzywa żegawka, pokrzywa zwyczajna, poziewnik szorstki, psianka czarna, przetacznik perski, rdest plamisty, rumianek pospolity, tasznik pospolity, tobołki polne, wiechlina roczna.
Chlopyralid jest herbicydem który imitując działanie naturalnych auksyn zaburza równowagę hormonalną chwastów (mechanizm działania O wg HRAC). Związek ten wykorzystywany podczas zabiegów nalistnych eliminuje wielu uciążliwych gatunków dwuliściennych. Pobierany jest głównie przez liście, lecz także przez korzenie. Chlopyralid doceniany jest przez plantatorów m.in. ze względu na wysoką skuteczność niszczenia tzw. chwastów rumianowatych (maruna, rumian i rumianki).
Przykładowe gatunki wrażliwe: chaber bławatek, maruna nadmorska bezwonna, ostrożeń polny, psianka czarna, rdest plamisty, rdestówka powojowata (rdest powojowaty), rumian polny, rumianek pospolity, żółtlica drobnokwiatowa.
Triflusulfuron metylowy jest związkiem blokującym działanie enzymu zwanego ALS lub AHAS, który uczestniczy w biosyntezie niektórych aminokwasów (mechanizm działania B wg HRAC). Przez wiele lat był to jedyny herbicyd z grupy pochodnych sulfonylomocznika zarejestrowany do stosowania w buraku cukrowym. Triflusulfuron metylowy wykorzystywany jest podczas zabiegów powschodowych. Przenika do chwastów przede wszystkim drogą dolistną.
Przykładowe gatunki wrażliwe: fiołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, komosa biała, maruna nadmorska bezwonna, psianka czarna, przytulia czepna, rdest ptasi, rdest plamisty, rumianek pospolity, samosiewy rzepaku, szczyr roczny, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne, żółtlica owłosiona.
|
| Ultranowoczesne metody zwalczania chwastów w buraku cukrowym |
|
Etofumesat to herbicyd zakłócający syntezę lipidów, a dokładniej mówiąc kwasów tłuszczowych o długich łańcuch (mechanizm działania N wg HRAC). Jego miejsce działania w roślinach nie jest dokładnie poznane. W przypadku traw związek ten absorbowany jest przez kiełkujące pędy, natomiast gatunki dwuliścienne pobierają go głównie przez korzenie. Etofumesat wykorzystywany jest w zabiegach doglebowych oraz nalistnych.
Przykładowe gatunki wrażliwe: dymnica pospolita, gwiazdnica pospolita, mlecz zwyczajny, samosiewy rzepaku.
Foramsulfuron + tienkarbazon metylu to fabryczna mieszanina dwóch substancji blokujących w roślinach powstawanie aminokwasów rozgałęzionych (mechanizm działania B wg HRAC). Kombinacja ta jest pobierana przez liście i częściowo także przez korzenie chwastów. Można ją wykorzystać w zabiegu pojedynczym lub w systemie dawek dzielonych. Produkty zawierające foramsulfuron + tienkarbazon metylu przeznaczone są do stosowania wyłącznie w odmianach buraka cukrowego posiadających odporność na herbicydy z grupy sulfonylomoczników!
Przykładowe gatunki wrażliwe: blekot pospolity, chwastnica jednostronna, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, maruna bezwonna, komosa biała, przytulia czepna, rdestówka powojowata (rdest powojowaty), rdest ptasi, rdest plamisty, samosiewy rzepaku, przetacznik polny, tobołki polne, wiechlina roczna.
Chizalofop-P-etylu, fluazyfop-P-butylowy i propachizafop to przykładowe substancje czynne z licznie reprezentowanej w ochronie buraka grupy graminicydów. Herbicydy te działają jako inhibitory funkcjonowania karboksylazy acetylo-CoA – enzymu uczestniczącego w powstawaniu lipidów (mechanizm działania A wg HRAC). Graminicydy stosuje się nalistnie na plantacjach opanowanych przez chwasty jednoliścienne. Zwalczają wiele uciążliwych gatunków traw, w tym bardzo pospolite na plantacjach buraka gatunki prosowate, a także odporny na działanie wielu innych środków chwastobójczych – perz.
Przykładowe gatunki wrażliwe: chwastnica jednostronna, miotła zbożowa, perz właściwy, samosiewy zbóż.
| W artykule zaprezentowano wybrane substancje chwastobójcze przeznaczone do ochrony buraka cukrowego. Zwalczane gatunki chwastów przedstawiono sumarycznie na podstawie informacji podawanych w różnych źródłach literaturowych. Przed zabiegiem należy sprawdzić szczegółowe zalecenia z etykiety stosowanego środka ochrony roślin! Więcej informacji o dostępnych preparatach (oraz ich etykiety) można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. |
źródła:
1. Piszczek J., Strażyński P., Mrówczyński M. (red.) 2018. Metodyka integrowanej ochrony buraka cukrowego i pastewnego dla doradców. IOR-PIB, Poznań, 184 ss.