Bromus secalinus L.
Nazwa angielska: rye brome
Rodzina: wiechlinowate (Poaceae), dawniej trawy (Gramineae)
Wygląd, cechy szczególne
Osiąga od 30 do 90-120 cm wysokości. Źdźbła ma wzniesione, pojedyncze lub w luźnych kępkach, w kolankach na ogół owłosione. Liście taśmowate, wierzchem często luźno owłosione, dolne pochwy zazwyczaj nagie. Języczek krótki, postrzępiony. Wiecha rozpierzchła, do 20 cm długości, początkowo wyprostowana, po przekwitnięciu zwisająca jednostronnie. Kłoski spłaszczone, najpierw zielone, później ciemnożółte lub brązowe. Ziarniaki duże, ciemnobrunatne.
Okres kwitnienia
czerwiec-lipiec
Cykl życiowy, biologia
Stokłosa żytnia to jednoroczna (wg niektórych źródeł czasami także dwuletnia) silnie krzewiąca się trawa. Wschodzi głównie jesienią, rzadziej wiosną. Jeden egzemplarz wytwarza przeciętnie 800-1600 ziarniaków, które zachowują zdolność do kiełkowania przez około 1 rok. Ziarniaki bardzo dobrze kiełkują z powierzchni oraz z najpłytszej warstwy gleby (do ok. 3 cm). Z głębokości 6 cm obserwowane są już tylko pojedyncze wschody [1] (aktualizacja 04-10-2021).
Stokłosa żytnia siewka (dodano 20-02-2021).
 |
|
|
Występowanie, szkodliwość
Stokłosa żytnia przed laty należała do pospolitych chwastów zbożowych. Jej ziarniaki bardzo łatwo rozprzestrzeniały się wraz z materiałem siewnym. Z czasem, głównie ze względu na coraz lepsze doczyszczanie ziarna, zagrożenie tym gatunkiem stopniowo malało. W Czerwonej liście roślin i grzybów Polski wydanej w roku 2006 stokłosa żytnia została określona jako gatunek zagrożony wyginięciem. Jednak w ostatnich latach roślina ta zaczęła coraz częściej pojawiać się na polach uprawnych. Podejrzewa się, że jest to związane ze zmianami zachodzącymi w agrotechnice, przede wszystkim z coraz powszechniejszymi uproszczeniami uprawowymi.
Stokłosa żytnia zachwaszcza głównie zboża ozime. Jest to gatunek silnie konkurencyjny, który może spowodować duże straty plonu. Z badania przeprowadzonego w IOR-PIB wynika, że 3-4 szt. stokłosy żytniej mogą spowodować 10% straty plonu pszenicy ozimej (odmiana krótkosłoma) [1].
(dodano 14-04-2021)
Typowe warunki siedliskowe
wskaźnik świetlny: pełne światło
wskaźnik wilgotnościowy: gleby świeże
wskaźnik trofizmu: gleby umiarkowanie ubogie
wskaźnik kwasowości gleby: gleby umiarkowanie kwaśne (5≤ pH <6) – gleby obojętne (6≤ pH <7) [2]
Zwalczanie stokłosy żytniej
Wrażliwość na herbicydy np*: jodosulfuron metylosodowy + mezosulfuron metylowy, propoksykarbazon sodowy + mezosulfuron metylowy.
Inne informacje
W starożytności i średniowieczu stokłosę żytnią wysiewano czasami jako roślinę zbożową i próbowano uszlachetniać. Próby wyhodowania odmian uprawnych tego gatunku kontynuowano w latach 50. XX wieku w IUNG w Gorzowie Wielkopolskim [3] (dodano 23-06-2021). W niektórych regionach stokłosę żytnią wykorzystywano w czasie niedoborów żywności (z nasion robiono kaszę lub dodawano do ziarna mielonego na mąkę) [4] (dodano 26-10-2022).
(dodano 05-11-2021)
źródła:
1. Adamczewski K. Kaczmarek S., Kierzek R., Urban M. 2015. Germination biology and weed thresholds of rye brome (Bromus secalinus) in wheat (Triticum aestivum L.). Pak. J. Agri. Sci. 52 (4): 989–995.
2. Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J., Korzeniak U. 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. Ekologiczne liczby wskaźnikowe roślin naczyniowych Polski. Wyd. Inst. Bot. PAN, Kraków, 183 ss.
3. Kapler, A. M. 2020. Nowe stanowisko Bromus secalinus (Poaceae) w Polsce środkowej. Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica XXVII(2): 731-734.
4. Łuczaj Ł. 2008. Dziko rosnące rośliny jadalne w ankiecie Józefa Rostafińskiego z roku 1883. Wiadomości Botaniczne 52: 39-50.
| Przeczytaj także: Herbicydy do zwalczania perzu i komosy w ziemniaku |