fiołek trójbarwny

Viola tricolor L.
Nazwa angielska: johnny jumpup
Rodzina: fiołkowate (Violaceae)

Wygląd, cechy szczególne

Dorasta do 10-40 cm wysokości. Dolne liście jajowate, karbowane, górne lancetowate brzegiem ząbkowane. Kwiaty grzbieciste, ulokowane pojedynczo w kątach liści. Ostroga delikatnie zgięta (dodano 28-09-2019). Owocem jest torebka pękająca na 3 części. Nasiona drobne, jajowate, (do 1,8 mm dł. i 1 mm szer.) żółtawobrunatne, z elajosomami. Fiołek trójbarwny bardzo często mylony jest z fiołkiem polnym, błędnie podpisane fotografie pojawiają się nawet w niektórych atlasach chwastów. Najłatwiej gatunki rozróżnić w fazie kwitnienia. Mowszowicz (1986) jako podstawową cechę diagnostyczną podaje budowę kwiatów, które u fiołka trójbarwnego są większe 2-3,5 cm dł. z działkami kielicha krótszymi od płatków korony (fiołek polny kwiaty do 1,5 cm dł., działki kielicha dłuższe od płatków korony) (patrz zdjęcie).

Okres kwitnienia

maj-październik

Cykl życiowy, biologia

Roślina jednoroczna (formy jare i zimujące). Dzięki obecności elajosomów na nasionach do rozsiewania fiołka trójbarwnego przyczyniają się mrówki (elajosomy to niewielkie wyrostki zawierające tłuszcz i cukier, są wykorzystywane przez mrówki jako pokarm).

Występowanie, szkodliwość

Na polach uprawnych najczęściej można zaobserwować pojedyncze osobniki fiołka trójbarwnego (zazwyczaj w zbożach, okopowych, kukurydzy i strączkowych). Gatunek ten częściej pojawia się na nieużytkach, łąkach, zaroślach, poboczach dróg, ogrodach i sadach (dodano 07-05-2022). Może kolonizować stanowiska skażone metalami ciężkimi. Należy do grupy metalotolerancyjnych pseudometalofitów, które są tolerancyjne na obecność metali ciężkich w glebie, ale ich występowanie nie jest od tych pierwiastków zależne [2].

Typowe warunki siedliskowe

wskaźnik świetlny: pełne światło
wskaźnik wilgotnościowy: gleby świeże
wskaźnik trofizmu: gleby umiarkowanie ubogie – gleby ubogie
wskaźnik kwasowości gleby: gleby umiarkowanie kwaśne (5≤ pH <6) [1]

Zwalczanie fiołka trójbarwnego

Wrażliwość na herbicydy np.*: florasulam + piroksysylam + aminopyralid, mezotrion + nikosulfuron, pendimetalina (dodano 24-06-2023),  tifensulfuron metylowy + metsulfuron metylowy.

*Skuteczność herbicydu zależy od wielu czynników m.in. fazy rozwojowej chwastu, dawki i formulacji preparatu. Dlatego informacji dotyczących wrażliwości chwastów na działanie środka chwastobójczego należy zawsze szukać w jego etykiecie.

Galeria zdjęć

źródła:
1. Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J., Korzeniak U. 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. Ekologiczne liczby wskaźnikowe roślin naczyniowych Polski. Wyd. Inst. Bot. PAN, Kraków, 183 ss.
2. Lewandowska A., Szotek M. 2014. Fiołek trójbarwny – Viola tricolor. Przyroda Górnego Śląska 76: 14.