Intensyfikacja rolnictwa, a przede wszystkim powszechne stosowanie herbicydów i nawozów oraz wprowadzanie uproszczeń uprawowych, zmieniły w ciągu kilku ostatnich dekad skład gatunkowy zbiorowisk chwastów segetalnych. Publikacja autorstwa ekspertów z IUNG-PIB we Wrocławiu, bazująca na obserwacjach przeprowadzonych na Dolnym Śląsku i Opolszczyźnie w latach 1966–1975 oraz 2012–2021, opisuje te zmiany oraz zwraca uwagę na niepokojące przewidywania dotyczące przyszłości.
Przed laty najczęściej spotykanym chwastem jednoliściennym w rzepaku był perz właściwy. Wśród chwastów dwuliściennych najczęściej występowały gwiazdnica pospolita i komosa biała. Obecnie w tej uprawie najliczniej pojawiają się samosiewy zbóż (głównie pszenicy ozimej) oraz fiołek polny.
Na plantacjach żyta wśród chwastów jednoliściennych dominowała i wciąż dominuje miotła zbożowa, a w przypadku chwastów dwuliściennych na pierwsze miejsce wysunął się fiołek polny (w latach 1966–1975 nie stwierdzono gatunków dwuliściennych wyraźnie dominujących).
Z grupy chwastów jednoliściennych na plantacjach buraka cukrowego dominował dawniej perz właściwy, który obecnie jest chwastem rzadkim. Aktualnie najliczniej pojawia się chwastnica jednostronna (takson średnio częsty). W przypadku chwastów dwuliściennych najczęściej występowała i wciąż występuje komosa biała, której liczebność znacznie wzrosła w ostatnich latach.
Na polach kukurydzy dawniej najczęściej spotykano dwa gatunki jednoliścienne: chwastnicę jednostronną i perz właściwy. Obecnie przeważa chwastnica jednostronna, podczas gdy perz właściwy stał się rzadkością. Wśród dwuliściennych komosa biała była i nadal jest najczęściej spotykanym chwastem.
Autorzy publikacji zwracają uwagę, że zachodzące zmiany klimatyczne prowadzą do częstszego występowania chwastów ciepłolubnych m.in. typowych dla południowych regionów Europy (np. zaślaz pospolity (Abutilon theophrasti), ambrozja bylicolistna (Ambrosia artemisiifolia)). W nadchodzących latach polscy rolnicy będą musieli stawić czoła także nowym zagrożeniom. Takie gatunki jak np. starzec nierównozębny (Senecio inaequidens), omanowiec wonny (Dittrichia graveolens), manneczka indyjska (Eleusine indica), partenium ambrozjowate (Parthenium hysterophorus), czy włosówka kosmata (Eriochloa villosa), mogą w przyszłości zacząć stwarzać problemy na polach uprawnych także u nas.
źródło/więcej informacji:
Domaradzki, K., Bortniak, M. 2023. Zmiany w zbiorowiskach chwastów segetalnych wybranych roślin uprawnych na przestrzeni ostatnich 50 lat oraz prognozy na przyszłość. Progress in Plant Protection, 63(4): 191-204.