Do uzyskania wysokich i dobrej jakości plonów zbóż ozimych na ogół niezbędne jest wykonanie dwóch zabiegów chwastobójczych – podstawowego jesienią i korekcyjnego wiosną. Nie wszyscy plantatorzy zdążyli jednak zastosować herbicydy jesienią, a niektórzy zrezygnowali z tego zabiegu celowo.
Oprysk pól, które dotychczas nie zostały odchwaszczone to sprawa priorytetowa. Za sprawą łagodnej zimy (w styczniu br. padł nawet krajowy rekord temperatury +18,9°C) chwasty w niektórych regionach praktycznie nie weszły w okres spoczynku i wiele z nich jest już w bardzo zaawansowanych stadiach rozwojowych. Walka z takim zachwaszczeniem będzie trudna, a także kosztowna. Konieczny będzie bardzo precyzyjny dobór substancji czynnych do stanu i stopnia zachwaszczenia i najczęściej zastosowanie maksymalnych zalecanych dawek preparatów.
Zwalczanie chwastów w zbożach ozimych należy rozpocząć jesienią
Plantacje na których rolnicy skutecznie „zajęli się” chwastami już jesienią, są w znacznie lepszej sytuacji. Oczywiście takie pola też trzeba obserwować, pamiętając o tym, że podczas ciepłych zim aktywność substancji czynnych w glebie ulega skróceniu i wraz z nadejściem wiosny może pojawić się konieczność wykonania bardzo pilnego zabiegu korekcyjnego. Największym zagrożeniem dla zbóż ozimych jest grupa chwastów określanych jako „chwasty zimujące”. Są to rośliny jednoroczne, które w zależności od terminu wschodów mogą się zachowywać jak gatunki jare lub ozime. Zaliczamy do nich m.in. przytulię czepną, chabra bławatka, marunę nadmorską bezwonną, mak polny oraz miotłę zbożową.
|
| Ultranowoczesne metody zwalczania chwastów w zbożach ozimych |
|
Oprysk na chwasty w zbożach ozimych – jaki herbicyd będzie skuteczny?
Azotolubna przytulia czepna
Przytulia czepna to jeden z najgroźniejszych chwastów dwuliściennych występujących w zbożach. Jest to roślina bardzo silnie konkurencyjna, która intensywnie wyczerpuje glebę ze składników pokarmowych oraz wody. Dzięki haczykowatym, „zadzierzystym” wyrostkom, które posiada na łodygach i liściach może przyczepiać się i wspinać na inne rośliny, co prowadzi do wylegania i utrudnia zbiór kombajnowy. Szczególnie groźna jest na plantacjach przerzedzonych i dobrze nawożonych azotem (roślina azotolubna). Chwast ten może spowodować istotne straty plonu pojawiając się nawet w bardzo niskim nasileniu. Podawane w literaturze progi szkodliwości dla zbóż mieszczą się najczęściej w granicach od 0,1 do 5 szt. przytulii na m2 plantacji.
Przykładowe herbicydy (zboża ozime) wykorzystywane do zwalczania/ograniczania wzrostu przytulii czepnej: 2,4-D + florasulam, amidosulfuron, fluroksypyr, jodosulfuron metylosodowy, tribenuron metylowy + metsulfuron metylowy + florasulam.
Mało wybredny chaber bławatek
Chaber bławatek to gatunek o niewygórowanych wymaganiach siedliskowych, który pojawia się chętnie na stanowiskach umiarkowanie ubogich i nieco kwaśnych. Jest chwastem bardzo groźnym, wg niektórych badań nawet groźniejszym od przytulii. Prof. Rola (IUNG-PIB) porównując szkodliwość kilku gatunków chwastów występujących w pszenicy ozimej ustaliła, że w nasileniu 20 szt./m2 najbardziej konkurencyjny był chaber bławatek, a dopiero w dalszej kolejności przytulia czepna (!), gatunki rumianowate, miotła zbożowa oraz przetacznik perski.
Walka chemiczna z chabrem jest utrudniona ze względu na tendencję tego gatunku do uodparniania się na działanie herbicydów. Wysokie ryzyko selekcji biotypów odpornych ma miejsce na plantacjach regularnie chronionych substancjami z grupy inhibitorów ALS.
Przykładowe herbicydy (zboża ozime) wykorzystywane do zwalczania/ograniczania wzrostu chabra bławatka: 2,4-D, chlopyralid, fluroksypyr, tribenuron metylowy + metsulfuron metylowy + florasulam.
Maruna, która jest mniej groźna podczas suszy
Maruna nadmorska bezwonna występuje najchętniej na glebach wilgotnych, gliniastych i próchnicznych. Jest to gatunek jednoroczny, jednak jak wynika z doniesień literaturowych poza gruntami ornymi sporadycznie pojawiają także osobniki wieloletnie.
W doświadczeniach przeprowadzonych w Kanadzie dowiedziono, że szkodliwość maruny dla pszenicy była największa w lata bardziej wilgotne. W sezonach z umiarkowaną ilością opadów straty plonu powodowane przez ten chwast były znacznie większe niż w sezonach suchych. To sugeruje, że pszenica jest bardziej odporna na suszę w porównaniu do maruny. W IUNG-PIB ustalono, że straty plonu spowodowane obecnością 25 szt. maruny przypadających na m2 pszenicy sięgały od 6 do 23%.
Przykładowe herbicydy (zboża ozime) wykorzystywane do zwalczania/ograniczania wzrostu maruny nadmorskiej bezwonnej: chlopyralid, jodosulfuron metylosodowy, metsulfuron metylu, tribenuron metylowy + metsulfuron metylowy + florasulam, tritosulfuron + dikamba.
| Do skutecznego zwalczania chwastów w zbożach ozimych wymagane są zazwyczaj dwa zabiegi chwastobójcze – podstawowy jesienią i korekcyjny wiosną. |
Bardzo plenny mak
|
|
|
Mak polny to chwast dość wybredny jeśli chodzi o warunki siedliska. Najliczniej pojawia się na glebach ciężkich, gliniastych, obfitujących w składniki pokarmowe oraz wodę.
Jest to roślina bardzo plenna, która na polach uprawnych wydaje przeciętnie kilkanaście tysięcy nasion, jednak osobniki prowadzące wegetację w optymalnych warunkach mogą wyprodukować ich nawet 800 tys. Z badań zrealizowanych na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie wynika, że krytyczne zagęszczenie chwastów przed zbiorem pszenicy, zmniejszające istotnie jej plonowanie, wynosiło 6-10 roślin/m2 maku polnego oraz około 10% innych chwastów.
W Europie potwierdzono obecność biotypów maku polnego uodpornionych na niektóre substancje z grupy syntetycznych auksyn i inhibitorów ALS. Z badań krajowych wynika jednak, że problem odporności tego gatunku na inhibitory ALS jest jeszcze u nas na wczesnym etapie.
Przykładowe herbicydy (zboża ozime) wykorzystywane do zwalczania/ograniczania wzrostu maku polnego: 2,4-D + florasulam, florasulam, MCPA, metsulfuron metylu, tribenuron metylowy.
Coraz bardziej odporna miotła
Miotła zbożowa to najpospolitszy gatunek z rodziny wiechlinowatych (trawy) zachwaszczający zboża ozime. Roślina ta występuje na obszarze całego kraju, najchętniej na glebach lekkich, kwaśnych i nieco wilgotnych. Szczególnie licznie pojawia się w sezonach obfitujących w opady. Miotła to gatunek bardzo konkurencyjny, który może pobrać dwukrotnie więcej azotu niż pszenica w okresie strzelania w źdźbło. W jednym z badań (IUNG-PIB) obecność 5, 10, 25 i 50 sztuk miotły zbożowej na 1 m² plantacji pszenicy ozimej spowodowała obniżkę plonu sięgającą odpowiednio 1, 6, 16 i 27%
Od wielu lat z obszaru całego kraju napływają doniesienia o problemach z chemicznym zwalczaniem tego gatunku. Jest to rezultat pojawianie się populacji uodpornionych na działanie herbicydów, przede wszystkich inhibitorów ALS.
Przykładowe herbicydy (zboża ozime) wykorzystywane do zwalczania/ograniczania wzrostu miotły zbożowej: chlorotoluron, fenoksaprop-P-etylu, jodosulfuron metylosodowy, pinoksaden.
| Skuteczność chemicznego zwalczania chwastów w zbożach ozimych zależy nie tylko od rodzaju wykorzystanych substancji czynnych, lecz także m.in. od dawki preparatu, faz rozwojowych chwastów oraz terminu oprysku. Dlatego informacji dotyczących wrażliwości chwastów na działanie określonego środka chwastobójczego zawsze należy szukać w jego etykiecie-instrukcji. |