Niebezpieczny duet chwastów na plantacjach ziemniaka

Ziemniak, ze względu na bardzo powolny początkowy rozwój, należy do gatunków w dużym stopniu narażonych na konkurencyjne oddziaływanie ze strony chwastów. Straty plonu powodowane przez zachwaszczenie na niektórych plantacjach mogą sięgać nawet 70% [1].

Obecność chwastów utrudnia także zbiór mechaniczny oraz przyczynia się do uszkodzeń bulw, czego konsekwencją są dalsze straty podczas przechowywania. Poza tym, niektóre gatunki są gospodarzami szkodników i patogenów ziemniaka. Wszystko to sprawia, że jednym z ważniejszych czynników wpływających na wysokość zebranego plonu oraz opłacalność uprawy ziemniaka jest efektywna walka z zachwaszczeniem.

Jak wynika z wieloletnich badań, prowadzonych przez Zakład Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka IHAR-PIB w Boninie we współpracy z Wojewódzkimi Inspektoratami Ochrony Roślin i Nasiennictwa, do chwastów o największym znaczeniu w ziemniaku należą komosa biała oraz chwastnica jednostronna [2].

Chwastnica jednostronna w ziemniaku

Chwastnica jednostronna, nazywana potoczne prosówką lub prosem kurzym, to ciepłolubny chwast należący do rodziny traw. Chwastnica preferuje stanowiska zasobne w wodę i składniki pokarmowe oraz dobrze nasłonecznione. Osobniki rosnące w pełnym słońcu produkują czterokrotnie więcej suchej masy oraz dwukrotnie więcej rozkrzewień i wiech od tych rosnących w półcieniu [3].

Szczególnie korzystne warunki dla wzrostu chwastnicy panują w roślinach okopowych. W badaniach przeprowadzonych na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu ustalono, że egzemplarze tego chwastu występujące na plantacjach ziemniaka (uprawa konwencjonalna) charakteryzowały się wyższą produkcją biomasy oraz plennością w porównaniu do egzemplarzy zasiedlających m.in. kukurydzę oraz pszenicę jarą [4].

W doświadczeniu przeprowadzonym w Instytucie Ochrony Roślin – PIB (IOR-PIB) chwastnica jednostronna występująca w nasileniu 4-8 sztuk na 10 m² obniżyła plon ziemniaka o 11% [5]. W niektórych źródłach literaturowych za próg szkodliwości uznaje się już obecność 0,1 sztuki chwastnicy na m² plantacji.

Zabieg opryskiwania na chwastnicę w ziemniaku

Do zwalczania chwastnicy w terminie przedwschodowym można wykorzystać m.in. środki zawierające chlomazon lub pendimetalinę. Do oprysku nalistnego dostępny jest np. rimsulfuron. Bardzo skutecznym rozwiązaniem na chwastnicę (oraz inne gatunki traw) są także graminicydy (np. propachizafop). Należy jednak pamiętać, że ta grupa herbicydów nie zwalcza chwastów dwuliściennych.

Komosa biała w ziemniaku

Komosa biała, popularnie nazywana lebiodą,  jest gatunkiem wszędobylskim, który występuje niemal na wszystkich typach gleb. Najbardziej dorodne osobniki, które mogą mierzyć nawet 2-3 m wysokości, zazwyczaj zasiedlają stanowiska żyzne, dobrze nasłonecznione, o odczynie zbliżonym do obojętnego.Komosa to roślina bardzo plenna, która w optymalnych warunkach może wydać nawet ponad 100 tysięcy nasion. Zazwyczaj na polach uprawnych jej płodność jest jednak zdecydowanie niższa i na pojedynczym osobniku powstaje do kilku tysięcy nasion, które mogą zachować żywotność w glebie przez ponad 40 lat.W wielu państwach na świecie, w tym w Polsce, komosa biała uznawana jest za najważniejszy chwast ziemniaka. W badaniach IOR-PIB zaledwie 2-4 sztuki komosy przypadające na 10 m² plantacji spowodowały średnią redukcja plonu bulw o około 13% [5]! Należy również pamiętać, że chwast ten jest gospodarzem patogenów porażających ziemniaka (m.in. wirusa Y oraz sprawcy antraknozy ziemniaka).

Ultranowoczesne metody zwalczania chwastów w ziemniaku

Zabieg opryskiwania na komosę w ziemniaku

Do ochrony stanowisk opanowanych przez komosę białą dostępny jest m.in. prosulfokarb i metrybuzyna. Obie te substancje dostępne są w terminie doglebowym oraz nalistnym. Przed zastosowaniem metrybuzyny należy sprawdzić czy odmiana ziemniaka, którą planujemy opryskać, jest tolerancyjna na działanie tego herbicydu.

źródła:
1. Zarzecka K., Gugała M. 2004. Produkcyjność ziemniaka w zależności od sposobu zwalczania chwastów. Cz. I. Wpływ sposobów zwalczania chwastów na plonowanie ziemniaka. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 500: 407–413.
2. Urbanowicz J. 2016. Zachwaszczenie plantacji ziemniaka w Polsce w latach 2000-2015. Ziemniak Polski 3: 42-46.
3. Praczyk T., Stachecki S. 1994. Chwastnica jednostronna – biologia, szkodliwość i zwalczanie. Ochrona Roślin, 38 (6): 8-10.
4. Zawieja J. 2010. Wybrane cechy biologii Echinochloa crus-galli w zależności od miejsca występowania. Fragm. Agron. 27(2): 171–176.
5. Ratajczyk G. 1993. Wpływ stopnia zachwaszczenia niektórymi gatunkami chwastów na plonowanie ziemniaka. Mat. 33 Sesji Nauk. IOR., cz. 1. Postery: 219-222.

Warto stosować mieszaniny herbicydów Prawidłowo skomponowane mieszaniny herbicydowe charakteryzują się bardzo skutecznym działaniem, a także mogą ograniczyć ryzyko uodparniania się chwastów na substancje czynne. Przed sporządzeniem mieszaniny zbiornikowej „na własną rękę” (nie uwzględnionej w etykiecie) najlepiej skontaktować się z przedstawicielem firmy agrochemicznej, który może doradzić, jakie produkty ze sobą połączyć. Nieprawidłowe kombinacje mogą być nieskuteczne, a także fitotoksyczne dla rośliny uprawnej. Trzeba mieć także na uwadze, że stosując mieszaniny zbiornikowe, które nie są uwzględnione w etykietach, rolnik wykonuje zabieg na własną odpowiedzialność!

W artykule przedstawiono przykładowe możliwości zwalczania komosy białej i chwastnicy jednostronnej w ziemniaku, pełną listę zalecanych preparatów oraz ich etykiety można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Skuteczność preparatów chwastobójczych zależy m.in. od wykorzystanej dawki, terminu oprysku oraz warunków siedliskowych. Dlatego informacji dotyczących wrażliwości chwastów na działanie konkretnego preparatu należy zawsze szukać w jego etykiecie.