Ciepła, wilgotna i długa jesień sprzyjała rozwojowi chwastów w uprawie rzepaku. Tam gdzie plantatorzy zaplanowali pierwszy zabieg herbicydowy dopiero na wiosnę, walka z zachwaszczeniem będzie wyjątkowo trudna. Dobrze ukorzenione, zaawansowane we wzroście gatunki zimujące są znacznie mniej podatne na działanie środków chwastobójczych. W znacznie lepszej sytuacji będą rolnicy, którzy opryski wykonali już jesienią. Jednak i tak na wielu stanowiskach konieczne będą wiosenne herbicydowe poprawki.
Gwałtowne ocieplenie, które miało miejsce pod koniec lutego spowodowało, że na obszarze niemal całego kraju stopniał śnieg, dzięki czemu można przeprowadzić pierwsze lustracje pól oceniając m.in. stan i stopień ich zachwaszczenia.
|
| Ultranowoczesne metody zwalczania chwastów w rzepaku na wiosnę |
|
| Potencjalne zagrożenie dla rzepaku stanowi kilkadziesiąt gatunków chwastów. Dla odmian ozimych największym problemem są przede wszystkim rośliny, które pojawiają się już jesienią. Jako najbardziej uciążliwe najczęściej wymieniane są takie gatunki jak: chaber bławatek, fiołek polny, jasnoty (purpurowa i różowa), maruna nadmorska bezwonna, perz właściwy, przytulia czepna, rumian polny, samosiewy zbóż, tasznik pospolity, tobołki polne [1]. Zwalczanie takich chwastów w rzepaku dopiero na wiosnę może być dużym wyzwaniem dla plantatorów. |
Oprysk na chwasty w rzepaku wiosną
Program wiosennego zwalczania chwastów w rzepaku ozimym nie jest skomplikowany. Niemal wszystkie substancje dostępne w tym terminie (których jest zresztą niewiele) można podzielić na dwie grupy – syntetyczne auksyny (regulatory wzrostu) oraz inhibitory ACCazy. Grupy te różnią się nie tylko mechanizmem działania, lecz także zupełnie odmiennym spektrum zwalczanych gatunków.
|
|
|
Syntetyczne auksyny – zwalczają chwasty dwuliścienne
Regulatorami wzrostu lub syntetycznymi auksynami określa się grupę herbicydów imitujących działanie naturalnych endogennych auksyn. Substancje te zaburzają równowagę hormonalną roślin. Na działanie syntetycznych auksyn w dużym stopniu tolerancyjne są gatunki jednoliścienne, dlatego związki te zalecane są wyłącznie do zwalczania chwastów dwuliściennych. Do wiosennej ochrony rzepaku od wielu lat wykorzystywane są z powodzeniem dwie syntetyczne auksyny: chlopyralid oraz pikloram. Herbicydy te mają zbliżone spektrum chwastobójcze, skutecznie eliminują m.in. chabra bławatka, ostrożeń polny oraz chwasty rumianowate (rumian polny, maruna nadmorska bezwonna, rumianek pospolity). Pikloram niszczy także siewki przytulii czepnej (do 8 cm wysokości).
|
|
|
Od niedawna dostępny jest także halauksyfen metylu (Arylex), syntetyczna auksyna, którą w rzepaku można wykorzystać wyłącznie w fabrycznych mieszaninach (np. z chlopyralidem).
Inhibiotory ACCazy – chronią plantacje przed trawami
ACCaza, czyli karboksylaza acetylo-CoA, to enzym uczestniczący w biosyntezie lipidów (związków tłuszczowych). Związki te pełnią wiele ważnych funkcji w roślinach m.in. wpływają na aktywność enzymów oraz są elementem budulcowym błon komórkowych. Herbicydy zaliczane do inhibitorów ACCazy blokują powstawanie lipidów już na początkowym etapie ich syntezy. Substancje z tej grupy są na ogół w dużym stopniu selektywne względem gatunków dwuliściennych, dlatego wykorzystywane są wyłącznie do niszczenia chwastów z rodziny traw. Z tego powodu określane są mianem „graminicydów” (Gramineae (łac.) – trawy). Do inhibitorów ACCazy należy kilkanaście substancji czynnych (w Polsce autoryzowanych jest jedynie kilka), część z nich m.in. chizalofop-P etylowy, fluazyfop-P butylowy czy też kletodym można wykorzystać do wiosennej ochrony plantacji rzepaku. Takie substancje, w zależności od zalecanej dawki, eliminują wiele groźnych dla tej uprawy traw m.in. samosiewy zbóż, miotłę zbożową.
| W artykule przedstawiono jedynie przykładowe substancje chwastobójcze, które można wykorzystać do wiosennego zwalczania chwastów w rzepaku ozimym. Więcej informacji o zarejestrowanych preparatach oraz ich etykiety można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. |
źródła:
1. Mrówczyński M., Pruszyński S. (red.) 2008. Integrowana produkcja rzepaku ozimego i jarego. Inst. Ochr. Roślin, Poznań, 106 ss.