owies głuchy

Avena fatua L.
Nazwa angielska: wild oat
Rodzina: wiechlinowate (Poaceae), dawniej trawy (Gramineae)

Wygląd, cechy szczególne

Osiąga 0,6-1,2 m wysokości. Pochwy dolnych liści owłosione; długi (3-6 mm), poszarpany języczek liściowy. Brzeg blaszki liściowej z rzadkimi włoskami (aktualizacja 09-04-2020). Kwiatostan to wiecha rozpierzchła. Ziarniaki zrośnięte z plewkami, owłosione, posiadają higroskopijną ość, która skręca i rozkręca się pod wpływem zmian wilgotności powietrza. Długość ziarniaka bez ości 10-20 mm.

Okres kwitnienia

czerwiec-sierpień

Cykl życiowy, biologia

Gatunek jednoroczny jary. Ziarniaki po przedostaniu się do gleby wymagają kilkumiesięcznego spoczynku przed kiełkowaniem. Higroskopijna ość skręcająca się pod wpływem zmian wilgotności powietrza pozwala wkręcać się ziarniakom w glebę. Kiełkowanie może zachodzić nawet z głębokości 20-25 cm. Minimalna temperatura kiełkowania nasion owsa głuchego to 1-2ºC [4] (dodano 01-02-2019).

• Na glebie lekkiej pojedynczy egzemplarz wytwarzał średnio 110 nasion (ziarniaków) w roślinach okopowych, a w zbożach jarych 42 nasiona [5] (dodano 23-01-2020).
• Nasiona owsa głuchego mogą zachować żywotność przez kilka lat. Badania przeprowadzone na terenie dawnej Czechosłowacji wykazały, że po jednorocznym pobycie we wierzchniej warstwie gleby (0-20 cm) zdolność do kiełkowania utrzymało 54% nasion, po 2 latach – 43%, po 3 – 23%, po 4 – 17%, po 6 – 6%, a po 8 – 1% (dodano 22-11-2016).

Występowanie, szkodliwość

Zachwaszcza głównie zboża (przede wszystkim jare), buraki, ziemniaki, rośliny strączkowe. Wysokość strat zależała m.in. od zagęszczenia roślin, odmiany pszenicy oraz czynników siedliska. W badaniu laboratoryjnym sąsiedztwo ziarniaków owsa głuchego hamowało początkowy wzrost korzonków zarodkowych oraz koleoptyli u jęczmienia jarego [1] (dodano 22-06-2018).
Przez niektórych badaczy owies głuchy zaliczany to 10 najbardziej szkodliwych chwastów jednorocznych występujących w strefie klimatu umiarkowanego (dodano 22-11-2016).

Ustalony w USA próg szkodliwości owsa głuchego dla buraka cukrowego to 15 sztuk chwastu przypadające na 30 m rzędu rośliny uprawnej (dodano 26-04-2017).
Straty plonu pszenicy ozimej zachwaszczonej owsem głuchym w nasileniu 5, 10, 25 i 50 sztuk na 1m² plantacji wynosiły odpowiednio: 1, 2, 8 i 11% [3] (dodano 13-10-2017). W Kanadzie owies siewny zachwaszczony owsem głuchym w nasileniu >300 szt./m² plonował do 70% niżej (dodano 01-02-2020).

W doświadczeniu przeprowadzonym w USA owies głuchy w liczbie 4, 8, 16 i 32 sztuki na m² obniżył plon pszenicy jarej o 13, 20, 28, 55% (przy nawożeniu azotowym 134 kg/ha) (dodano 27-12-2022).

Typowe warunki siedliskowe

wskaźnik świetlny: pełne światło
wskaźnik wilgotnościowy: gleby suche – gleby świeże
wskaźnik trofizmu: gleby umiarkowanie ubogie
wskaźnik kwasowości gleby: gleby obojętne (6≤ pH <7) – gleby zasadowe (pH>7) [2]

Zwalczanie owsa głuchego

Wrażliwość na herbicydy np.*: chizalafop-P, cykloksydym, fenoksaprop-P, fluazyfop-P, kletodym, metazachlor, metobromuron (dodano 08-08-2023), mezosulfuron, napropamid, pinoksaden, propachizafop, propoksykarbazon, rimsulfuron.

Pinoksaden zastosowany w dawce 30 g/ha z dobrym rezultatem niszczył owies głuchy znajdujący się w stadium rozwoju pędu głównego (BBCH 31-33). Skuteczność w pszenicy jarej wynosiła 98%, a w jęczmieniu jarym 89% (badanie polowe IUNG-PIB) [6] (dodano 06-02-2021).

*Skuteczność herbicydu zależy od wielu czynników m.in. fazy rozwojowej chwastu, dawki i formulacji preparatu. Dlatego informacji dotyczących wrażliwości chwastów na działanie środka chwastobójczego należy zawsze szukać w jego etykiecie.

źródła:
1. Bortniak M., Marczewska-Kolasa K., Sekutowski T., Domaradzki K. 2018. Wpływ wybranych gatunków chwastów jednoliściennych na kiełkowanie i początkowy wzrost jęczmienia jarego (Hordeum vulgare). Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 58(1): 49-54.
2. Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J., Korzeniak U. 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. Ekologiczne liczby wskaźnikowe roślin naczyniowych Polski. Wyd. Inst. Bot. PAN, Kraków, 183 ss.
3. Rola H., Domaradzki K., Kaczmarek S., Kapeluszny J. 2013. Znaczenie progów szkodliwości w integrowanych metodach regulacji zachwaszczenia w zbożach. Prog. Plant Prot./Post. Ochr. Rośl. 53(1): 96–104.
4. Dobrzański A. 2008. Rola chwastów zimujących i ozimych w agrofitocenozach upraw warzyw. Zeszyty Naukowe Wydziału Ogrodniczego, Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Humanistyczna w Skierniewicach. Zeszyt 8: 85-100.
5. Kwiecińska E. 2004. Plenność niektórych gatunków chwastów segetalnych na glebie lekkiej. Annales UMCS sec. E, 59, 3, 1183–1191.
6. Domaradzki K., Kieloch R., Gorniak J. 2008. Skutecznosc pinoksadenu w zwalczaniu Apera spica-venti i Avena fatua w zaleznosci od terminu stosowania. Progress in Plant Protection 48(2): 563-566.

Galeria zdjęć